"Het Is Geen Schande Om Je Geestelijke Gezondheid Te Verzorgen"

Toen stress te veel werd voor ondernemer Sangu Delle, moest hij zijn eigen diepe vooroordeel confronteren: dat mannen niet voor hun geestelijke gezondheid zouden moeten zorgen. In een persoonlijke talk deelt Delle mee hoe hij met zijn angst leerde omgaan in een maatschappij die zich ongemakkelijk voelt over emoties. Zoals hij zegt: "Eerlijk zijn over hoe we ons voelen, maakt ons niet zwak -- het maakt ons menselijk."

"Vorig jaar... was een hel.

(Gelach)

Ik at voor de eerste keer Nigeriaanse ‘jollof’.

(Gelach)

Maar eigenlijk, serieus nu, lag ik helemaal overhoop. Onder de druk van enorme stress kreeg ik een angstaanval. Soms kon ik niet werken. Op andere dagen wilde ik alleen maar in mijn bed liggen huilen.

Mijn arts vroeg of ik met iemand uit de geestelijke gezondheidszorg wilde spreken over mijn stress en angst. Geestelijke gezondheid? Ik sprong op en schudde hevig mijn hoofd in protest. Ik kreeg een diep gevoel van schaamte. Wat zouden mensen wel niet denken? Ik heb een liefdevolle, ondersteunende familie en ongelooflijk trouwe vrienden, maar ik dacht er nog niet eens aan om met iemand te spreken over mijn gevoel van pijn. Ik voelde me verstikt door de strakke architectuur van onze Afrikaanse mannelijkheid. "Mensen hebben reële problemen, Sangu. Zet je eroverheen!"

De eerste keer dat ik hoorde over ‘geestelijke gezondheid’, was ik een kostschoolstudent recht van de boot uit Ghana, aan de Peddie School in New Jersey. Ik had net de brute ervaring doorgemaakt om in dezelfde maand zeven geliefden te verliezen. De school-verpleegkundige, bezorgd over wat ik had doorgemaakt -- God zegene haar ziel -- vroeg naar mijn geestelijke gezondheid. "Is ze wel goed wijs?", dacht ik. Weet ze dan niet dat ik een Afrikaanse man ben?

(Gelach)

Net zoals Okonkwo in ‘Things Fall Apart’ verwerken noch uiten wij, Afrikaanse mannen, onze emoties. Wij rekenen af onze problemen.

(Applaus)

Wij pakken onze problemen aan. Ik belde mijn broer en we lachten over die ‘Oyibo’ mensen -- witte mensen -- en hun vreemde ziekten: depressie, ADD en die ‘rare dingen’. Door op te groeien in West-Afrika krijg je bij de term ‘mentaal’ het beeld van een gek met vuile dreadlocks die halfnaakt op straat loopt. We kennen die man allemaal. Onze ouders waarschuwden ons voor hem. "Mama, mama, waarom is hij gek?" "Drugs! Als je zelfs maar naar drugs kijkt, eindig je als hem."

(Gelach)

Krijg een longontsteking en je moeder sleept je naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis voor medische behandeling. Maar durf te zeggen dat je depressief bent en je lokale pastor komt de demonen uitdrijven en de heksen in je dorp de schuld geven.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie ben je geestelijk gezond als je kan omgaan met de normale stressfactoren van het leven; als je productief en renderend kunt werken; en een bijdrage kunt leveren aan je gemeenschap. Geestelijke gezondheid behelst ons emotionele, psychologische en sociale welzijn. Wereldwijd wordt 75 procent van alle gevallen van geestesziekte gevonden in landen met lage inkomens. Toch geven de meeste Afrikaanse regeringen minder dan één procent van hun begroting voor gezondheidszorg uit aan geestelijke gezondheidszorg.

Erger nog, we hebben een ernstig tekort aan psychiaters in Afrika. In Nigeria schat men hun aantal op 200 -- in een land van bijna 200 miljoen. In heel Afrika heeft 90 procent van onze bevolking geen toegang tot behandeling. Dientengevolge lijden we in eenzaamheid, het zwijgen opgelegd door het stigma.

Wij Afrikanen reageren op geestelijke gezondheid vaak met afstandelijkheid, onwetendheid, schuld, angst en woede. In een studie van Arboleda-Flórez waarin de vraag wordt gesteld: "Wat is de oorzaak van psychische ziekte?", antwoordt 34 procent van de Nigeriaanse respondenten 'drugsgebruik', 19 procent zegt 'goddelijke toorn en de wil van God' --

(Gelach)

12 procent zegt 'hekserij en spirituele bezetenheid'. Maar weinigen noemden andere bekende oorzaken van psychische aandoeningen als genetica, sociaal-economische status, oorlog, conflict of het verlies van een geliefde. De stigmatisering tegen geestesziekten resulteert vaak in het uitsluiten en demoniseren van patiënten. Fotograaf Robin Hammond documenteerde sommige van deze misstanden ... in Oeganda, in Somalië, en hier in Nigeria.

Voor mij is het stigma persoonlijk. In 2009 kreeg ik midden in de nacht een uitzinnig telefoontje. Mijn beste vriend in de wereld -- een briljante, filosofische, charmante, hippe jonge man -- was gediagnosticeerd met schizofrenie. Ik ben getuige geweest hoe sommige vrienden waarmee we opgroeiden, afstand namen. Ik hoorde het gegrinnik. Ik hoorde het gefluister. "Heb je gehoord dat hij gek is geworden?" "Hij begon door te draaien!" Afkeurend, vernederend commentaar over zijn toestand -- woorden die we nooit zouden zeggen over iemand met kanker of iemand met malaria. Op een of andere manier, als het gaat om psychische aandoeningen neemt onze onwetendheid alle empathie weg. Ik stond aan zijn zijde als zijn gemeenschap hem isoleerde, maar onze genegenheid wankelde nooit.

Geleidelijk aan begon ik gepassioneerd te raken over geestelijke gezondheid. Geïnspireerd door zijn benarde situatie, begon ik met een speciale-interessegroep over geestelijke gezondheid van alumni op mijn school. Tijdens mijn ambtsperiode als ingezeten leraar aan de universiteit, heb ik veel studenten met hun problemen in geestelijke gezondheid gesteund. Ik zag Afrikaanse studenten in problemen en niet in staat om met iemand te spreken. Zelfs met deze kennis en hun verhalen kennende had ik op mijn beurt moeite en kon ik met niemand spreken over mijn eigen angsten, zo diep zit onze angst om voor gek te worden versleten.

Ieder van ons -- maar wij Afrikanen vooral -- moet beseffen dat onze geestelijke strijd geen afbreuk doet aan onze mannelijkheid, noch tasten onze trauma’s onze kracht aan. We moeten gaan inzien dat geestelijke gezondheid net zo belangrijk is als fysieke gezondheid. We moeten stoppen met lijden in stilte. We moeten stoppen met de ziekte te stigmatiseren en de lijders te traumatiseren.

Praat met je vrienden. Praat met je dierbaren. Praat met professionals in de gezondheidszorg. Durf kwetsbaar te zijn met het vertrouwen dat je niet alleen bent. Spreek als je met iets worstelt. Eerlijk zijn over hoe we ons voelen, maakt ons niet zwak; het maakt ons menselijk.

Het is tijd om een einde te maken aan het stigma van een psychische aandoening. Als je nog eens iets hoort over ‘mentaal’, denk dan niet gelijk aan ‘gek’. Denk aan mij.

(Applaus)

Dankjewel."

(Applaus)

 

Bron: TED.com