Vier Miljard Jaar Evolutie In Zes Minuten

Zijn mensen geëvolueerd uit apen of uit vissen? In deze verhelderende toespraak ontkracht ichtyoloog Prosanta Chakrabarty een aantal vastgeroeste mythes over evolutie en moedigt ons aan ons te herinneren dat we maar een klein onderdeel zijn van een complex proces van vier miljard jaar -- en niet het einde van de lijn.

"We zijn niet het doel van evolutie," zegt Chakrabarty. "Denk aan de mensheid als jonge bladeren op die oude en gigantische boom van het leven -- verbonden door onzichtbare takken, niet alleen met elkaar, maar ook met onze uitgestorven familieleden en onze evolutionaire voorouders."

"Als we geëvolueerd zijn uit apen, waarom zijn er dan nog apen?

(Gelach)

Wel, omdat we geen apen, maar vissen zijn.

(Gelach)

Weten dat je een vis bent en geen aap is in feite heel belangrijk om te begrijpen waar we vandaan komen. Ik onderwijs een van de grootste klassen voor evolutionaire biologie in de VS. Als mijn studenten eindelijk begrijpen waarom ik ze de hele tijd vissen noem, dan weet ik dat mijn werk erop zit. Maar ik moet mijn lessen altijd beginnen met het wegnemen van een aantal vastgeroeste mythen, want zonder het echt te weten, werd velen van ons evolutie verkeerd uitgelegd.

Zo leerden we bijvoorbeeld over ‘de evolutietheorie’. Er zijn in feite veel theorieën, en net als het proces zelf, zijn degene die het best kloppen met de gegevens, degene die vandaag nog overleven.

Het beste kennen we de darwinistische natuurlijke selectie. Dat is het proces waarbij organismen die het beste bij een milieu passen, overleven en zich voortplanten, terwijl de minder aangepaste geleidelijk uitsterven. En dat is het. Zo simpel is evolutie, en het is een feit.

Evolutie is net zozeer een feit als de 'theorie van de zwaartekracht'. Je kunt het net zo makkelijk bewijzen. Kijk alleen maar naar je navel die je deelt met andere zoogdieren, of je ruggengraat die je deelt met andere gewervelde dieren, of je DNA dat je deelt met al het andere leven op aarde. Die eigenschappen doken niet pas op bij de mens. Ze werden door verschillende voorouders doorgegeven aan al hun nakomelingen, niet alleen aan ons.

Maar zo werd biologie ons niet echt onderwezen, wel? We leerden dat planten en bacteriën primitieve dingen waren, en vissen leidden tot amfibieën, gevolgd door reptielen en zoogdieren, en dan kom jij, dat perfect geëvolueerde wezen aan het einde van de lijn. Maar het leven evolueert niet in een lijn en het eindigt niet met ons.

Toch werd evolutie ons altijd zo voorgeschoteld: een aap en een chimpansee, wat uitgestorven mensen, allemaal in een voorwaartse en gestage opmars om uit te komen bij ons. Maar zij veranderen niet in ons, evenmin als wij in hen veranderen. Ook zijn we niet het doel van de evolutie. Maar waarom maakt dat iets uit? Waarom moeten we evolutie op de juiste manier begrijpen?

Verkeerd begrip van de evolutie heeft tot veel problemen geleid, maar je kunt de eeuwenoude vraag over waar we vandaan komen niet stellen zonder een juist inzicht in de evolutie. Misverstand heeft geleid tot vele verwrongen en foute inzichten over hoe we moeten omgaan met andere levensvormen op aarde, en omgaan met elkaar in termen van ras en geslacht.

Laten we 4 miljard jaar teruggaan in de tijd. Dit is het eencellige organisme waar we allemaal vandaan komen. In eerste instantie kwam er ander eencellig leven, maar die zijn vandaag de dag nog steeds aan het evolueren. Sommigen zeggen dat de Archaea en de Bacteria, het grootste deel van deze groep, de meest succesvolle zijn op de planeet. Ze gaan ons zeker nog lang overleven.

Ongeveer drie miljard jaar geleden is de meercelligheid geëvolueerd. Dat omvat alle schimmels en planten en dieren. De eerste dieren die een ​​ruggengraat ontwikkelden, waren vissen. Dus zijn technisch gezien alle gewervelde dieren vissen. Technisch zijn jullie en ik vissen. Zeg niet dat ik jullie niet heb gewaarschuwd. Een vissensoort ging het land op en daarvan kwamen, onder andere, de zoogdieren en de reptielen voort.

Sommige reptielen werden vogels, sommige zoogdieren werden primaten, sommige primaten werden apen met staarten, en weer andere werden de mensapen, waaronder een groot aantal menselijke soorten. Je ziet dat we niet evolueerden uit apen, maar we delen met hen wel een gemeenschappelijke voorouder.

Al die tijd bleef het leven om ons heen evolueren: meer bacteriën, meer schimmels, hopen vis, vis, vis. Als je het nog niet doorhad –- ja, ze zijn mijn favoriete groep.

(Gelach)

Terwijl het leven zich ontwikkelt, sterft het ook uit. De meeste soorten gaan slechts een paar miljoen jaar mee. Het meeste leven op aarde dat we vandaag om ons heen zien, is dus ongeveer even oud als onze soort. Dus is het hoogmoed en egocentrisch om te denken: "Ach, planten en bacteriën zijn primitief, en al zijn wij hier nog maar één evolutionaire minuut, zijn wij toch iets speciaals."

Denk aan het leven als een boek, maar een onvoltooid boek. We zien alleen de laatste paar pagina's van elk hoofdstuk. Als je kijkt naar de acht miljoen soorten waarmee we deze planeet delen, bedenk dan dat ze allemaal vier miljard jaar evolutie achter zich hebben. Ze zijn daar allemaal het product van.

Zie ons allemaal als jonge bladeren aan die oude, reusachtige levensboom, met elkaar verbonden door onzichtbare takken en niet alleen met elkaar, maar ook met uitgestorven familieleden en onze evolutionaire voorouders.

Als bioloog ben ik nog steeds bezig om samen met anderen te leren hoe iedereen aan elkaar verwant is, wie familie is van wie. Misschien is het nog beter onszelf te zien als een kleine vis op het droge. Ja, een die leerde lopen en praten, maar wel een die nog steeds veel heeft te leren over wie we zijn en waar we vandaan kwamen. Dank je."

(Applaus)

 

Bron: TED.com