Over Hoe Dieren Seks Hebben: "De Bloemetjes En De Bijtjes Zijn Nog Maar Het Begin"

Denk je dat je wel wat over seks weet? Denk dan nog maar een keer na. In deze fascinerende lezing vertelt bioloog Carin Bondar over de verrassende wetenschap achter hoe dieren seks hebben.

"Heeft iemand hier vandaag al aan seks gedacht? (Gelach) Ja, vast wel. Bedankt dat je je hand opsteekt. Nu, ik ben hier om je een biologisch excuus te geven voor je obscene gedachten. Ik ga je een dingen vertellen die je misschien nog niet wist over wilde seks.

Als mensen aan seks denken, hebben ze meestal mannelijke en vrouwelijke vormen voor ogen, maar vele miljoenen jaren lang bestonden zulke specifieke categorieën niet. Seks was slechts een samensmelting van lichamen of een druppel DNA gedeeld tussen twee of meer organismen. Het is slechts 500 miljoen jaar geleden dat we vormen beginnen te zien die op een penis lijken, of iets dat DNA uitstoot, en een vagina, iets dat het DNA ontvangt. Nu zul je ongetwijfeld denken aan wat bij onze soort hoort, deze vertrouwde vormen, maar de diversiteit die we zien in seksuele organen in het dierenrijk dat zich ontwikkeld heeft naar aanleiding van een hoop factoren rondom reproductie, is best wel ongelooflijk.

De diversiteit in penissen is uitzonderlijk groot. Dit is een papiernautilus. Het is een naast familielid van de inktvis en de octopus. De mannetjes hebben een hectocotylus. Wat is een hectocotylus precies? Een verwijderbare, zwemmende penis. Het verlaat het lichaam van het mannetje, vindt het vrouwtje met behulp van feromonen in het water, hecht zichzelf aan haar lijf, en deponeert het sperma. Voor vele decennia dachten biologen dat de hectocotylus een compleet andere diersoort was. Nu, de tapir is een zoogdier uit Zuid-Amerika. De tapir heeft een penis die dingen grijpen kan. Hij heeft een bepaalde handigheid in zijn penis, zoals wij die hebben in onze handen. Die gebruikt hij om de vagina compleet de omzeilen en sperma direct in de baarmoeder te deponeren. Laten we niet vergeten dat hij best wel groot is. De grootste penis in het dierenrijk, is echter niet die van de tapir. De grootste penis, in verhouding tot het lichaam, in het dierenrijk is die van de schrale rankpootkreeften. Deze video laat zien hoe groot de menselijke penis zou zijn als het dezelfde verhouding had als die van een rankpootkreeft. (Gelach) Mm-hm. (Gelach)

Dus met deze enorme diversiteit in structuren, zou je denken dan dat penissen netjes overal in vagina's passen met het oog op succesvolle voortplanting. Stop simpelweg onderdeel A in gleuf B, en we zijn er helemaal klaar voor. Maar natuurlijk is dat niet precies wat gebeurt, en dat is omdat het niet enkel de vorm is die telt. We moeten ook aan de functie denken. Als het op seks aankomt, is functie gerelateerd aan de bijdragen van de gameten, oftewel het sperma en de eicellen. Deze bijdragen zijn absoluut niet gelijkwaardig. Eicellen zijn ontzettend kostbaar om te maken, dus is het logisch dat vrouwtjes heel erg kieskeurig zijn als het aankomt op het kiezen van een partner. Sperma, anderzijds, is overvloedig en goedkoop, dus is het logischer voor mannetjes om te gaan voor een strategie van 'meer sex is beter' met het oog op het vaderschap van leden van de volgende generaties.

Dus hoe gaan dieren om met deze ongelijkwaardige behoeften van de twee geslachten? Als een vrouwtje niet voor een bepaald mannetje kiest, of als ze sperma kan opslaan en ze simpelweg genoeg heeft, dan is het logischer dat ze haar tijd besteedt aan andere biologisch relevante dingen: roofdieren ontwijken, voor de jongen zorgen, voedsel verzamelen en opeten. Dit is slecht nieuws voor ieder mannetje wiens sperma nog niet gedeponeerd is in haar spermabank. Dat leidt tot enkele behoorlijk drastische strategieën voor succesvolle bevruchting. Dit is wandluis-sex, met de treffende naam 'traumatische bevruchting'. Mannetjes hebben een penis met weerhaken die ze letterlijk in het vrouwtje steken, en niet eens in de buurt van haar vagina. Ze steken het waar dan ook in haar lichaam, en het sperma migreert simpelweg door haar hemolymfe naar haar eierstokken. Als een vrouwtje te veel steekwonden krijgt, of als een steekwond geïnfecteerd raakt, dan kan ze daaraan doodgaan.

Als je ooit een mooie, rustgevende wandeling bij een meer hebt gemaakt, en je toevallig eenden seks zag hebben, dan zul je wel ontzet zijn geweest, omdat het nogal lijkt op groepsverkrachting. En eerlijk gezegd is het dat ook. Een groep mannetjes pakt een vrouwtje, houden haar neer, en ejaculeren op ballistiche wijze hun spiraal-vormige penis in haar kurkentrekker-vormige vagina, telkens weer. Van slap naar klaarkomen in minder dan een seconde. Maar het vrouwtje lacht het laatst, want zij kan haar houding aanpassen, om het sperma van bepaalde mannetjes betere toegang tot haar eierstokken te geven.

Ik vertel dit soort verhalen graag, want wij, mensen, wij denken meestal dat seks leuk en goed is, er is romantiek, en dan een orgasme. Maar orgasmes zijn pas zo'n 65 miljoen jaar geleden geëvolueerd met de komst van de zoogdieren. Maar andere dieren waren al druk bezig voor die tijd. Er zijn andere, primitievere manieren om de partner te behagen.

Mannelijke oorwormen hebben óf hele grote penisaanhangsels, óf hele kleine. Het is een eenvoudige, genetisch bepaalde eigenschap. De mannetjes zijn verder precies hetzelfde. De mannetjes met de lange aanhangsels zijn niet groter of sterker of anders dan de andere mannetjes. Even terug naar onze biologische ideeën. We zouden kunnen denken dat vrouwtjes best kiezen voor seks met de mannetjes met de kleine aanhangsels, omdat ze hun tijd dan kunnen gebruiken voor andere dingen: roofdieren ontwijken, hun jongen verzorgen, voedsel vinden en eten. Maar biologen hebben herhaaldelijk gezien dat vrouwtjes kiezen voor seks met het mannetje met de langere aanhangsels. Waarom doen ze dit? Dit is wat de biologische literatuur zegt: "Tijdens de paring kunnen de genitaliën van bepaalde mannetjes een meer gunstige respons van de vrouwtjes uitlokken door de superieure mechanische of stimulerende interactie met het voortplantingsorgaan van het vrouwtje." Mh-hm.

Dit zijn Mexicaanse guppy's. Op hun bovenkaakbeen zie je een uitgroeisel van de filamenten van de opperhuid. Deze filamenten vormen als het ware een vissensnor. Het mannetje port de geslachtsopening van de vrouwtjes voordat hij met haar paart. In wat ik met liefde aanduid als de 'Magnum, P.I.-hypothese' geeft een overweldigende meerderheid van vrouwtjes de voorkeur aan mannetjes die zo'n vissensnor hebben. Dus dat was wat guppy-porno voor jullie.

We hebben veel verschillende strategieën gezien die mannetjes gebruiken om een vrouwtje voor zich te winnen
Het interessante is dat er een aantal zoogdieren zijn waarin de vrouwtjes speciale genitaliën ontwikkeld hebben die dwangmatige seks niet toelaten. Vrouwelijke olifanten en hyena's hebben een penis-vormige clitoris, of een vergroot clitoraal weefsel dat zich aan de buitenkant bevindt, en op een penis lijkt. Het is ontzettend moeilijk om deze dieren te seksen door gewoon naar hun morfologie te kijken. Voordat een mannetje zijn penis in de vagina van het vrouwtje kan steken, moet zij haar penis-vormige clitoris binnenstebuiten in haar lichaam stoppen. Probeer maar eens een penis in een andere penis te stoppen. Dat gaat gewoon niet gebeuren tenzij het vrouwtje het eens is met de actie. Nog interessanter is het feit dat olifanten- en hyenagroepen compleet matriarchaal zijn: ze worden geleid door vrouwtjes, groepen vrouwtjes, zussen, tantes en dochters. Als de jonge mannetjes geslachtsrijp zijn, worden ze uit de groep gegooid. In hyenagroepen staan de mannetjes het laagst in de sociale rangorde. Ze kunnen pas eten van een prooi nadat alle anderen, ook de jongen, gegeten hebben. Dus het lijkt erop dat als je penismacht wegneemt van een mannetje, je ook zijn sociale macht wegneemt.

Dus wat is mijn conclusie vandaag? Nou, dat seks veel meer is dan simpelweg onderdeel A in gleuf B steken en dan maar hopen dat dat een hoop nakomelingen oplevert. De seksuele strategieën en voortplantingsorganen die we zien in het dierenrijk, dicteren hoe mannetjes en vrouwtjes met elkaar omgaan en dus ook hoe populaties en groepen zich vormen en ontwikkelen.

Dus het is misschien geen verassing voor jullie dat dieren, waaronder mensen, behoorlijk vaak aan seks denken. Wat misschien wél verassend is, is hoeveel andere aspecten van hun en ons leven erdoor beïnvloed worden.

Dus bedankt, en geniet van je dagdromen."

(Applaus)

 

Bron: TED.com