Wist je dat je verliefd kunt worden op iemand gewoon door ze 36 vragen te stellen? Mandy Len Catron probeerde dit experiment, het werkte, en ze schreef er een artikel over dat viraal ging (en dat je moeder waarschijnlijk naar jou heeft gestuurd). Maar... is dat echte liefde? Bleef het voortbestaan? En wat is het verschil tussen verliefd worden en verliefd blijven?
"Ik publiceerde dit artikel in de column Modern Love van The New York Times in januari: "To Fall in Love With Anyone, Do This." Het artikel gaat over een psychologische studie om romantische liefde te creëren in het laboratorium en over mijn ervaring toen ik die studie zelf heb uitgetest op een avond vorige zomer.
De procedure is tamelijk eenvoudig: twee vreemden stellen elkaar om beurten 36 vragen die steeds persoonlijker worden en staren dan in elkaars ogen, vier minuten lang zonder iets te zeggen.
Hier zijn enkele voorbeeldvragen.
Nr. 12: Als je morgen een nieuwe kwaliteit of gave zou kunnen hebben, wat zou je kiezen?
Nr. 28: Wanneer heb je het laatst gehuild in het bijzijn van iemand? In je eentje?
Zoals je ziet, worden ze echt steeds persoonlijker.
Nr. 30, dat vind ik echt een leuke: Vertel je partner wat je leuk vindt aan hem; wees zeer eerlijk deze keer, zeg zaken die je niet zou zeggen tegen iemand die je net hebt ontmoet.
Toen ik enkele jaren eerder voor het eerst over deze studie las, viel één detail mij echt op, namelijk het gerucht dat twee deelnemers zes maanden later waren getrouwd en het hele lab hadden uitgenodigd voor de plechtigheid. Ik was uiteraard erg sceptisch over deze truc om romantische liefde mee te kunnen opwekken, maar ik was natuurlijk geïntrigeerd. Toen ik de kans kreeg om die studie zelf uit te proberen met iemand die ik wel kende maar niet echt goed, verwachtte ik niet verliefd te worden. Maar we werden wel verliefd, en --
(Gelach)
ik vond het een goed verhaal, dus enkele maanden later stuurde ik het naar Modern Love.
Het werd gepubliceerd in januari en het is nu augustus, dus ik vermoed dat sommigen van jullie zich waarschijnlijk afvragen: zijn we nog samen? Waarom ik denk dat jullie je dit afvragen, is omdat ik deze vraag de laatste zeven maanden steeds opnieuw heb gekregen. En die vraag is waarover ik het vandaag echt wil hebben. Maar dat is voor later.
(Gelach)
De week voor het artikel verscheen, was ik erg zenuwachtig. Ik had de laatste jaren gewerkt aan een boek over liefdesverhalen, dus ik was gewend om het op mijn blog over mijn eigen ervaringen met romantische liefde te hebben. Maar een post op een blog krijgt hooguit enkele honderden views, en doorgaans enkel van mijn Facebook-vrienden, en ik dacht dat mijn artikel in The New York Times enkele duizenden views zou krijgen. Dat leek mij veel aandacht voor een betrekkelijk nieuwe relatie. Maar zoals later bleek, had ik er echt geen benul van.
Het artikel werd online gepubliceerd op een vrijdagavond en op zaterdag was dit het verkeer op mijn blog. Op zondag hadden de Today Show en Good Morning America al gebeld. Binnen een maand had het artikel meer dan 8 miljoen views en ik was, en dat is nog zacht uitgedrukt, helemaal niet voorbereid op dit soort aandacht. De moed vatten om eerlijk te schrijven over je liefdeservaringen is één ding, maar iets anders is om te ontdekken dat je liefdesleven de internationale pers heeft gehaald
(Gelach)
en om te beseffen dat mensen over de hele wereld oprecht geïnteresseerd zijn in de status van je nieuwe relatie.
(Gelach)
Wanneer mensen belden of mailden, wat ze wekenlang elke dag deden, stelden ze altijd eerst dezelfde vraag: zijn jullie nog samen? Trouwens, toen ik deze talk voorbereidde, heb ik in mijn mailbox snel gezocht naar de zin "Zijn jullie nog samen?" en onmiddellijk verschenen er meerdere berichten. Ze waren van studenten en journalisten en vriendelijke onbekenden zoals deze. In radio-interviews vroegen ze het. Ik gaf eens een lezing en een vrouw riep vanuit het publiek: "Hé Mandy, waar is je vriendje?" Ik werd onmiddellijk knalrood.
Ik begrijp dat dit erbij hoort. Als je over je relatie schrijft in een internationale krant, kun je verwachten dat mensen vragen durven stellen, maar ik was gewoon niet voorbereid op de omvang van de reacties. De 36 vragen lijken een eigen leven te zijn gaan leiden. The New York Times heeft zelfs een vervolgartikel gepubliceerd voor Valentijnsdag met ervaringen van lezers die de studie zelf hadden geprobeerd met wisselend succes.
Dus mijn eerste reflex tegenover al die aandacht was mijn relatie te beschermen.
Ik zei nee tegen elke aanvraag om samen in de media te verschijnen. Ik weigerde tv-interviews en zei nee tegen elk verzoek om foto's van ons samen. Ik denk dat ik bang was om onbedoeld iconen te worden van het 'verliefdwordingsproces', een positie waartoe ik mij allerminst bevoegd achtte.
Ik begrijp het: mensen wilden niet gewoon weten of de studie werkte, ze wilden weten of ze écht werkte: of ze blijvende liefde kon produceren, niet zomaar een korte affaire, maar echte, duurzame liefde.
Maar dit was een vraag die ik niet kon beantwoorden. Mijn eigen relatie was slechts enkele maanden oud en de vraagstelling was verkeerd. Wat zou weten of we nog samen zijn, hen echt vertellen? Als het antwoord 'nee' was, zou de ervaring van die 36 vragen stellen dan minder waardevol zijn? Dr. Arthur Aron schreef voor het eerst over die vragen in deze studie hier, in 1997. Zijn doel was niet om romantische liefde te produceren, maar om interpersoonlijke verbondenheid tussen universiteitsstudenten te creëren door het gebruik van, wat Aron noemde, "duurzame, escalerende, wederzijdse, personalistische zelfonthulling". Klinkt romantisch, niet? Maar de studie werkte. De deelnemers voelden zich nadien meer verbonden en andere studies hebben ook zijn snel-vrienden-protocol gebruikt om snel vertrouwen en intimiteit te creëren tussen vreemden. Het is gebruikt tussen leden van de politie en van een gemeenschap, en tussen mensen met tegengestelde politieke ideologieën. De originele versie van het verhaal, die ik vorige zomer heb geprobeerd, met persoonlijke vragen en vier minuten oogcontact, werd in dit artikel aangehaald, maar is jammer genoeg nooit gepubliceerd.
Enkele maanden geleden gaf ik een lezing aan een universiteit voor alfawetenschappen. Achteraf kwam een student naar mij toe en zei, enigszins verlegen: "Ik heb uw studie geprobeerd en het is niet gelukt." Hij leek hierdoor een beetje verward. "Je bent dus niet verliefd geworden op diegene met wie je het deed?"
"Nou," aarzelde hij, "ik denk dat ze gewoon vrienden wil zijn."
"Maar zijn jullie betere vrienden geworden?", vroeg ik. "Vind je dat jullie elkaar echt hebben leren kennen door die studie?" Hij knikte.
"Dan is het gelukt", zei ik.
Ik denk niet dat dit het antwoord was dat hij wilde horen. In feite wil niemand dit antwoord horen wanneer het over liefde gaat.
Ik zag deze studie voor het eerst toen ik 29 was, tijdens een erg moeilijke relatiebreuk. Ik was sinds mijn twintigste in een relatie geweest, dus eigenlijk mijn volledige volwassen leven. Hij was mijn eerste echte liefde en ik wist niet hoe en of ik zonder hem kon leven. Dus wendde ik mij tot de wetenschap. Ik onderzocht alles wat ik kon vinden over de wetenschap van romantische liefde en ik denk dat ik hoopte dat het mij zou beschermen tegen hartzeer. Ik weet niet of ik het toen heb beseft -- ik dacht gewoon onderzoek te doen voor mijn boek -- maar achteraf gezien lijkt het overduidelijk. Ik hoopte dat als ik mij wapende met kennis over romantische liefde, ik mij nooit meer zo verschrikkelijk en eenzaam zou hoeven voelen als toen. In sommige opzichten is al die kennis nuttig geweest. Ik heb meer geduld in de liefde. Ik ben meer ontspannen. Ik durf beter te vragen wat ik wil. Maar ik heb ook een betere kijk op mezelf en ik zie dat wat ik wil soms meer is dan ik redelijkerwijs kan verlangen. Wat ik van de liefde wil, is een garantie, niet enkel dat ik vandaag word bemind en dat ik morgen zal worden bemind, maar dat ik voor altijd zal worden bemind door degene van wie ik houd. Misschien is het die mogelijke garantie waar mensen echt naar vragen als ze willen weten of we nog samen zijn.
Het verhaal dat de media over de 36 vragen heeft verteld, is dat er een sluiproute zou bestaan om verliefd te worden. Er is misschien een manier om het risico enigszins te beperken en dat is een erg aantrekkelijk verhaal omdat verliefd worden geweldig voelt, maar ook beangstigend is. Het moment dat je toegeeft dat je van iemand houdt, geef je toe dat je veel te verliezen hebt Het is waar dat die vragen een mechanisme zijn om iemand snel te leren kennen en voor anderen om jou te leren kennen. Dit is wat de meesten van ons echt willen van de liefde: dat anderen ons kennen, dat we gezien en begrepen worden. Maar als het over liefde gaat, willen we maar al te graag de korte versie aanvaarden. De versie van het verhaal die vraagt: "Zijn jullie nog samen?" en tevreden is met 'ja' of 'nee'.
Dus in plaats van die vraag stel ik moeilijkere vragen voor, zoals: hoe beslis je wie jouw liefde verdient en wie niet? Hoe blijf je verliefd wanneer het moeilijk wordt en hoe weet je wanneer je er maar beter mee stopt? Hoe ga je om met de twijfel die onvermijdelijk in elke relatie sluipt, of nog moeilijker, met de twijfel van je partner? Ik weet niet per se de antwoorden op die vragen, maar het kan een belangrijke start zijn van een diepzinniger gesprek over wat het betekent om van iemand te houden.
Dus, als je het wilt weten, de korte versie van het verhaal van mijn relatie is: een jaar geleden deden een kennis en ik mee met een studie om romantische liefde te creëren en we werden verliefd op elkaar. We zijn nog steeds samen en daar ben ik heel blij om.
Maar verliefd worden is niet hetzelfde als verliefd blijven. Verliefd wórden is niet zo moeilijk. Ik sloot mijn artikel af met: "De liefde overkwam ons niet. We zijn verliefd omdat we allebei hebben gekozen om dat te zijn." Ik schrik hier een beetje van, als ik dat nu lees. Niet omdat het niet waar is, maar omdat ik er niet echt over had nagedacht wat die keuze allemaal inhoudt. Ik heb er niet over nagedacht hoe vaak we ieder die keuze zouden moeten maken, en hoe vaak ik die keuze nog zal moeten maken zonder te weten of hij altijd voor mij zal kiezen. Het zou moeten volstaan dat ik 36 vragen heb gesteld en beantwoord en heb gekozen om van iemand te houden die zo gul en vriendelijk en leuk is, en ik die keuze in de grootste krant van Amerika heb bekendgemaakt. Maar wat ik echter heb gedaan, is mijn relatie veranderen in het soort mythe waar ik niet echt in geloof. Wat ik wil, en wat ik misschien mijn hele leven zal willen, is dat die mythe echt is.
Ik wil de goede afloop uit de titel van mijn artikel, wat trouwens het enige deel van het artikel is dat ik niet zelf heb geschreven.
(Gelach)
Maar wat ik wel heb, is de keuze om van iemand te houden, en de hoop dat hij kiest om ook van mij te houden, en dat is beangstigend, maar zo zit liefde in elkaar.