Wijsheid Van Beroemde Schrijvers Over Ieder Levensjaar

Zo verschillend als wij mensen ook zijn, we worden allemaal ouder volgens dezelfde opeenvolging van jaren. En de gemeenschappelijke patronen van onze levens vinden we terug in de pagina's van de boeken waar we van houden. In deze treffende TED-talk gaat journalist Josh Prager op zoek naar de verschillende levensfases aan de hand van citaten van Norman Mailer, Joyce Carol Oates, William Trevor en andere beroemde schrijvers. De visualisaties zijn gemaakt door grafisch ontwerper Milton Glaser. Prager zegt: "Boeken vertellen ons wie we waren, wie we zijn en ook wie we worden."

"Volgende maand word ik 44 en ik heb het gevoel dat 44 echt een goed jaar wordt. Een jaar van besef en van vervulling. Ik heb dat gevoel, niet omdat mij iets specifieks te wachten staat, maar omdat ik heb gelezen dat het een goed jaar zou worden in een boek van Norman Mailer uit 1968.

"Hij voelde zijn leeftijd, vierenveertig ...", schreef Mailer in 'The Armies of the Night', "... voelde zich alsof hij een robuuste belichaming was van botten, spieren, hart, geest en gevoel om een man te zijn, alsof hij was gearriveerd."

Ik weet wel dat Mailer niet over mij schreef. Maar toch ook een beetje wel. Want wij allen; jij, ik, het karakter in dit boek, we worden allemaal ouder. We volgen vanaf onze geboorte dezelfde grote lijnen. Via de verwondering en bescherming van de kindertijd, de bevrijding en de frustaties van de puberteit, de macht en mijlpalen van de volwassenheid, naar de erkenning en berusting van de oude dag. Het leven bestaat uit patronen en die worden gedeeld. Thomas Mann schreef: "Het zal mij net zo vergaan als hen."

We beleven deze patronen niet alleen. We leggen ze ook vast. We schrijven ze op in boeken en zo worden ze verhalen die we kunnen lezen en herkennen. Boeken vertellen ons wie we waren, wie we zijn en ook wie we worden. Dat hebben ze al duizenden jaren gedaan. James Salter schreef: "Het leven gaat over in pagina's, als het al ergens in overgaat."

Dus zes jaar geleden bedacht ik: als het leven overgaat in pagina's, moeten er ergens dingen zijn geschreven over elke leeftijd. Als ik ze kon vinden, zou ik ze in een verhaal kunnen bundelen. Ik zou ze kunnen bundelen tot een leven; een lang leven, een honderdjarig leven, het geheel van al die opvolgende jaren, dat de gelukkigen onder ons daadwerkelijk doorlopen. Ik was toen 37 jaar oud, "een leeftijd van discretie", schreef William Trevor. Ik had de neiging om over tijd en leeftijd na te denken. Door een ziekte in de familie en later mijn eigen blessure, wist ik al lang dat oud worden geen vanzelfsprekendheid is. Trouwens, ouder worden stelde slechts het onvermijdelijke uit: de tijd die afmaakt wat omstandigheden lieten liggen. Een beetje ontmoedigend.

Maar een overzicht zou blijven bestaan. Een tijdslijn met alle kwetsbare jaren na elkaar zou een manier zijn om het vluchtige te grijpen en te doorgronden, en een manier om mijzelf en anderen een glimp van de toekomst te geven, of we haar nu ooit zouden bereiken of niet. Toen ik aan het overzicht begon te werken, raakte ik al snel geobsedeerd; ik doorzocht pagina na pagina naar alle mogelijke leeftijden. Op zoek naar een beschrijving voor elk van de eerste honderd jaar van ons leven. "Zevenentwintig ... een periode van onverwachte onthullingen", "Tweeënzestig ... van subtiele achteruitgang."

Ik was me er natuurlijk van bewust dat zulke ideeën relatief waren. Om te beginnen leven we nu langer, dus we worden langzamer oud. Christopher Isherwood gebruikte de uitdrukking 'het gele blad' om een man van 53 te beschrijven, een eeuw nadat Lord Byron zichzelf zo beschreef toen hij 36 was.

(Gelach)

Ik was me er ook van bewust, dat de jaren in je leven wild en onvoorspelbaar op elkaar kunnen volgen, en dat mensen dezelfde leeftijd verschillend kunnen ervaren. Maar toch, toen het overzicht vorm kreeg, zag ik, zo helder als een spiegelbeeld, ook mijn eigen leven op het papier verschijnen. Ook ik was op mijn 20e "steeds minder zeker van de eigen persoonlijkheid", en kwam ik op mijn 30e "uit de woestenij van voorbereiding naar een actief leven", tot ik op mijn veertigste "... zachtjes de deuren sloot van kamers waar ik niet naar terug zou keren". Dat was ik.

Dat zijn we natuurlijk allemaal. Milton Glaser, fantastisch grafisch ontwerper, wiens mooie ontwerpen jullie hier zien en die nu 85 is -- al die jaren "... een rijping en een apotheose", schreef Nabokov -- zei tegen me dat net als kunst en kleur, literatuur ons helpt te herinneren wat we hebben meegemaakt.

En inderdaad, toen ik het overzicht aan mijn opa liet zien, knikte hij instemmend. Hij was toen 95 en zou bijna sterven, wat volgens Roberto Bolaño "... hetzelfde is als nooit doodgaan". En achteraf zei hij tegen me dat Proust gelijk had: als we 22 zijn, weten we zeker dat we niet zullen sterven. Net zoals een thanatoloog, Edwin Shneidman, gelijk had dat als we 90 zijn, we zeker weten dat dat wel zal gebeuren. Het was hem overkomen, net zoals hen.

Het overzicht is nu klaar: honderd jaren. En als ik erop terugkijk weet ik dat ik nog niet klaar ben. Ik moet mijn leven nog leven, ik heb nog veel meer pagina's om in over te gaan. En denkend aan Mailer, wacht ik 44 af.

Bedankt."

(Applaus)

 

Bron: TED.com