De Wiskunde Van De Liefde

 

Vandaag wil ik jullie vertellen over de wiskunde van de liefde. We zullen het allemaal eens zijn dat algemeen bekend is dat wiskundigen uitblinken in het vinden van liefde. Maar dat komt niet alleen door onze flitsende persoonlijkheid, superieure conversatie en briljante brillenkokers. Dat komt ook doordat we hard gewerkt hebben aan de wiskundige basis van de perfecte partnerkeuze.

In mijn favoriete artikel over dit onderwerp, met de titel "Waarom ik geen vriendin heb" -- (Gelach) -- probeert Peter Backus zijn kans op liefde te bepalen. Peter is geen hebberige man. Uit alle beschikbare vrouwen in het Verenigd Koninkrijk zoekt Peter alleen maar naar iemand die bij hem in de buurt woont, iemand die de juiste leeftijd heeft, iemand die gestudeerd heeft, iemand met wie hij goed kan opschieten, iemand die aantrekkelijk is, iemand die hem aantrekkelijk vindt. (Gelach) Hij schat dat daar 26 vrouwen aan voldoen in het hele Verenigd Koninkrijk. Dat ziet er niet zo best uit, of wel, Peter? Om dat in perspectief te plaatsen: dat is ongeveer 400 maal minder dan de beste schattingen over hoeveel intelligente buitenaardse levensvormen er zijn. Het geeft Peter ook een kans van 1 op 285.000 om een van deze dames tegen het lijf te lopen op een gegeven avondje uit. Ik stel mezelf graag voor dat dat is waarom wiskundigen niet zoveel moeite meer doen om avondjes uit te gaan.

Persoonlijk onderschrijf ik zo'n pessimistisch standpunt echter niet. Omdat ik weet, net zo goed als jullie allemaal, dat liefde helemaal niet zo werkt. Menselijke emotie is niet netjes geordend en rationeel en makkelijk voorspelbaar. Maar ik weet ook dat dat niet betekent dat de wiskunde ons niets te bieden heeft, want liefde zit vol patronen, net als de meeste dingen in het leven, en wiskunde tenslotte gaat over het bestuderen van patronen. Patronen -- van het weer voorspellen tot de fluctuaties van de aandelenmarkt, tot de beweging van de planeten of de groei van steden. Als we eerlijk zijn, zijn al die zaken evenmin netjes geordend of makkelijk voorspelbaar. Ik geloof dat de wiskunde zo krachtig is dat ze het vermogen heeft om ons bijna alles op een nieuwe manier te laten bekijken, zelfs zoiets mysterieus als liefde. En daarom, om te proberen jullie ervan te overtuigen dat wiskunde totaal verbijsterend, excellent en relevant is, wil ik jullie mijn top drie van wiskundig verifieerbare tips voor de liefde geven.

Top tip nummer een: "Hoe win je bij het online daten?" Mijn favoriete datingwebsite is OkCupid, alleen al omdat die is opgezet door een groep wiskundigen. Omdat het wiskundigen zijn, verzamelen ze al bijna tien jaar gegevens over iedereen die hun website gebruikt. Ze proberen patronen te zoeken in hoe we over onszelf praten en hoe we met elkaar omgaan op een datingwebsite. Ze hebben een paar enorm interessante ontdekkingen gedaan, maar mijn favoriet is hun vaststelling dat, op een datingwebsite, je mate van aantrekkelijkheid, niet dicteert hoe populair je bent. Als mensen denken dat je lelijk bent, kan dat zelfs in je voordeel werken. Ik zal laten zien hoe dat werkt. In een - gelukkig - vrijwillig onderdeel van OkCupid, mag je punten geven voor hoe aantrekkelijk je mensen vindt op een schaal van 1 tot 5. Als we die score vergelijken, de gemiddelde score, met hoeveel berichten een deel van de mensen krijgen, dan geeft je dat een idee van hoe aantrekkelijkheid en populariteit zich op een datingwebsite verhouden.

Dit is de grafiek waar de OkCupid-jongens op zijn uitgekomen. Het is belangrijk op te merken dat het niet helemaal waar is dat je meer berichten je krijgt naarmate je aantrekkelijker bent. Maar dan rijst de vraag wat er is met de mensen hierboven, die zoveel populairder zijn dan de mensen hier onderaan, terwijl ze hetzelfde scoren voor aantrekkelijkheid. Dat komt omdat het niet gewoon het uiterlijk is dat telt. Laat me hun bevindingen illustreren met een voorbeeld. Stel, je neemt iemand als Portia de Rossi, dan is iedereen het erover eens dat Portia de Rossi een prachtige vrouw is. Niemand denkt dat ze lelijk is, maar ze is ook geen supermodel. Als je Portia de Rossi vergelijkt met iemand als Sarah Jessica Parker, zou ik zeggen dat een heleboel mensen, inclusief ikzelf, Sarah Jessica Parker een fabelachtige verschijning vinden en misschien een van de mooiste wezens die ooit op de Aarde hebben rondgelopen. Maar een paar andere mensen, te weten het merendeel van het internet, lijkt te denken dat ze een beetje op een paard lijkt. (Gelach) Ik denk dat als je mensen zou vragen hoe aantrekkelijk zij Sarah Jessica Parker of Portia de Rossi vinden en je zou vragen ze een score tussen 1 en 5 te geven, dat ze gemiddeld ongeveer dezelfde score zouden hebben. Maar mensen zouden, heel verschillend stemmen. Portia's scores zouden allemaal rond de 4 liggen omdat iedereen het erover eens is dat zij heel mooi is. Terwijl men over Sarah Jessica Parker totaal verdeeld is. Er zou een enorme spreiding zijn in haar scores. Eigenlijk is het die spreiding die telt. Die spreiding maakt je populairder op een datingwebsite. Wat dat dus betekent, is dat als sommige mensen je aantrekkelijk vinden, je uiteindelijk beter af bent als sommige andere mensen je een verschrikkelijk gedrocht vinden. Dat is veel beter dan dat iedereen gewoon denkt dat je het leuke buurmeisje bent.

Ik denk dat dit wat duidelijker wordt als je denkt zoals de mensen die deze berichten sturen. Stel voor dat je iemand aantrekkelijk vindt, maar dat je denkt dat anderen mogelijk niet zo geïnteresseerd zullen zijn. Dat betekent dat je minder concurrentie hebt en dat is een extra reden om contact op te nemen. Vergelijk dat met iemand die je aantrekkelijk vindt maar van wie je denkt dat iedereen haar aantrekkelijk zal vinden. Om eerlijk te zijn, waarom zou je jezelf dan vernederen? En hier wordt het echt interessant. Want als mensen hun foto's uitkiezen voor de datingwebsite, proberen ze vaak de dingen te minimaliseren waarvan ze denken dat sommigen ze onaantrekkelijk zullen vinden. Het klassieke voorbeeld is mensen die misschien wat te zwaar zijn, die bewust kiezen voor een erg bijgesneden foto. Of kale mannen bijvoorbeeld, die bewust foto's kiezen waarop ze een hoed op hebben. Maar je zou eigenlijk het tegenovergestelde moeten doen als je succesvol wilt zijn. Je zou net moeten benadrukken wat jou anders maakt, zelfs als je denkt dat sommige mensen het onaantrekkelijk zullen vinden. Want de mensen die je leuk vinden, vinden je toch wel leuk en irrelevante losers die dat niet vinden, ach, dat werkt alleen maar in je voordeel.

Oké, top tip nummer twee: "Hoe kies je de perfecte partner?" Stel dat je een laaiend succes bent in de dating-wereld. Maar de vraag rijst hoe je dat succes kunt omzetten in langere-termijngeluk en in het bijzonder: hoe besluit je wanneer het de juiste tijd is om je te settelen? Het is doorgaans niet aan te raden om je direct vast te leggen en te trouwen met de eerste de beste die langskomt en enige interesse in je toont. Maar tegelijk wil je het ook niet echt te lang laten duren als je je kansen op langetermijngeluk wilt maximaliseren. Zoals mijn favoriete auteur, Jane Austen, het zegt: "Een ongetrouwde vrouw van zevenentwintig moet de hoop opgeven om ooit nog genegenheid te voelen of op te wekken." (Gelach) Nou, bedankt, Jane. Wat weet jij nou van liefde?

Dus dan is de vraag: hoe weet je wanneer het tijd is om te settelen, gegeven alle mensen waarmee je in je leven kunt daten? Gelukkig kunnen we hiervoor een heerlijk stukje wiskunde gebruiken dat de theorie van de optimale stop heet. Stel je dus voor dat je begint te daten op je vijftiende en, idealiter, getrouwd zou willen zijn op je vijfendertigste. Er zijn een aantal mensen met wie je potentieel zou kunnen daten gedurende je leven en die variëren in geschiktheid. De regels zijn zo, dat als je eenmaal vastlegt en trouwt, je niet vooruit kan kijken naar wat je had kunnen krijgen en ook niet terug kunt om van gedachten te veranderen. Tenminste, in mijn ervaring merk ik dat mensen het doorgaans niet zo waarderen teruggeroepen te worden, jaren nadat ze voor een ander werden verlaten, of ligt dat aan mij?

De wiskunde zegt dan dat je in de eerste 37 procent van je datingtijd iedereen aan de kant moet schuiven als serieuze huwelijkskandidaat. (Gelach) Daarna zou je moeten kiezen voor de volgende die je ziet die beter is dan iedereen die je tot dan toe hebt gezien. Hier is het voorbeeld. Als je dit doet, kan het echt wiskundig worden bewezen dat dit de best mogelijke manier is om je kansen te maximaliseren om de perfecte partner te vinden. Helaas moet ik jullie zeggen dat deze methode enkele risico's inhoudt. Stel je bijvoorbeeld voor dat je perfecte partner bij de eerste 37 procent zat. Dan zou je die helaas moeten afkeuren. (Gelach) Als je de wiskunde volgt, vrees ik dat er niemand meer komt die beter is dan iedereen die je hebt gezien, dus moet je verder iedereen afkeuren en sterf je alleen. (Gelach) Waarschijnlijk omringd door katten die aan je stoffelijk overschot peuzelen.

Oké, een ander risico: stel je voor dat de eerste mensen die je datede in je eerste 37 procent gewoon ontzettend saaie, vervelende, verschrikkelijke mensen zijn. Nou, dat is oké, want je zit in je afkeurfase, dus dat is prima, je kunt ze afkeuren. Maar stel dat de volgende die langskomt, slechts marginaal minder saai, vervelend en verschrikkelijk is dan iedereen die je al hebt gezien. Als je de wiskunde volgt, ben ik bang dat je daarmee zult moeten trouwen, wat je opzadelt met een relatie die, eerlijk gezegd, suboptimaal is. Dat spijt me. Maar het lijkt me een uitgelezen kans voor Hallmark om hier een slaatje uit te slaan en zich op deze markt te richten. Zo'n soort Valentijnskaart. (Gelach) "Lieve echtgenoot, je bent marginaal minder verschrikkelijk dan de eerste 37 procent van mijn dates." (Gelach) Het is eigenlijk romantischer dan me normaal gesproken lukt.

Oké, dus deze methode garandeert geen honderd procent succes, maar er is geen andere strategie die het beter kan. In het wild zijn er trouwens bepaalde soorten vissen die precies deze strategie volgen. Dus ze keuren iedere aanbidder af die zich aandient in de eerste 37 procent van het paarseizoen, en dan kiezen ze de volgende vis die langskomt na die tijd die, weet ik veel, groter en steviger is dan alle vissen die ze tot dan toe hebben gezien. Ik denk dat wij mensen dit onbewust ook ongeveer doen. We geven onszelf wat tijd om de bloemetjes buiten te zetten en de markt wat te onderzoeken als we jong zijn. We beginnen pas serieus naar potentiële huwelijkskandidaten te kijken vanaf halverwege onze twintiger jaren. Ik denk dat dat sluitend bewijs is, als dat ooit nodig is, dat eenieders hersenen een beetje wiskundig zijn aangelegd.

Oké, dat was top tip nummer twee. Nu top tip nummer drie: "Hoe voorkom je echtscheiding?" Oké, stel dat je je perfecte partner hebt uitgekozen en dat jullie je settelen in een levenslange relatie. Ik stel me graag voor dat iedereen idealiter een scheiding wil voorkomen. behalve misschien, weet ik veel, Piers Morgans vrouw? Maar een treurig gegeven van het moderne leven is dat een op de twee huwelijken in de VS eindigt in echtscheiding en de rest van de wereld doet het niet veel beter. Nu zou misschien de indruk kunnen ontstaan dat de ruzies die voorafgaan aan een echtelijke breuk geen ideale kandidaat zijn voor wiskundig onderzoek. Het is alleen al erg moeilijk te weten wat je zou moeten meten of wat je zou moeten kwantificeren. Maar dat weerhield de psycholoog John Gottman niet, die juist dat deed. Gottman observeerde honderden stellen die in gesprek waren en legde vrijwel alles vast wat je kunt bedenken. Hij nam op wat er werd gezegd in de gesprekken, hij legde de geleiding van de huid vast, hij nam gezichtsuitdrukkingen op, hun hartslag, hun bloeddruk, eigenlijk alles behalve of de vrouw nu wel of niet altijd gelijk had, wat ze overigens altijd heeft. Wat Gottman en zijn team ontdekten, was dat een van de belangrijkste variabelen die voorspelden of een stel al dan niet ging scheiden was hoe positief of negatief beide partners in het gesprek waren.

Stellen met een heel laag risico scoorden veel meer positieve punten op Gottmans schaal dan negatieve. Terwijl slechte relaties, waarmee ik bedoel dat ze waarschijnlijk gaan scheiden, in een negatieve spiraal terechtkwamen. Met deze heel eenvoudige ideeën konden Gottman en zijn team voorspellen of een bepaald stel ging scheiden, met 90 procent zekerheid. Maar pas toen hij met een wiskundige, James Murray, ging samenwerken, begonnen ze echt te begrijpen wat deze negatieve spiralen veroorzaakt en hoe ze ontstaan. De resultaten van hun onderzoek vind ik gewoon onvoorstelbaar indrukwekkend eenvoudig en interessant. Deze formules voorspellen hoe de vrouw of man zal antwoorden tijdens hun volgende beurt in het gesprek, hoe positief of negatief ze zullen zijn. De vergelijkingen hangen af van het humeur van de persoon als ze alleen zijn; het humeur van de persoon als ze bij hun partner zijn; maar het belangrijkst, ze hangen ook af van hoe de man en vrouw elkaar beïnvloeden.

Ik denk dat het op dit moment belangrijk is om erop te wijzen dat van deze vergelijkingen ook is aangetoond dat ze perfect kunnen beschrijven wat er gebeurt tussen twee landen in een wapenwedloop. (Gelach) Zodat een ruziënd stel dat in een negatieve spiraal belandt en op het punt staat te scheiden, wiskundig gezien eigenlijk equivalent is aan het begin van een kernoorlog. (Gelach)

De echt belangrijke parameter in deze vergelijking is de invloed die mensen op elkaar hebben en, in het bijzonder, iets dat we de negativiteitsdrempel noemen. De negativiteitsdrempel kun je zien als hoe vervelend de echtgenoot kan zijn voordat zijn vrouw echt kwaad wordt en vice versa. Ik dacht altijd dat goede huwelijken gingen over compromissen en begrip en de ander de ruimte geven. Dus ik zou hebben gedacht dat de meest succesvolle relaties misschien diegenen waren met een heel hoge negativiteitsdrempel. Waar stellen zaken laten gaan en alleen ergens over begonnen als het belangrijk voor ze was. Maar eigenlijk heeft de wiskunde en vervolgonderzoek door het team uitgewezen dat exact het tegenovergestelde waar is. De beste stellen, of de meest succesvolle stellen, zijn degenen met een heel lage negativiteitsdrempel. Dat zijn de stellen die geen zaken zomaar onopgemerkt laten en elkaar wat ruimte geven om te klagen. Dat zijn de stellen die continu hun eigen relatie proberen te herstellen, die een veel positievere kijk op hun huwelijk hebben. Stellen die niets laten gaan en stellen die geen trivialiteiten laten uitmonden in een groot probleem.

Natuurlijk is er iets meer nodig dan gewoon een lage negativiteitsdrempel en geen compromissen sluiten om een succesvolle relatie te hebben. Maar ik denk dat het best interessant is om te weten dat er echt wiskundig bewijs is voor de uitdrukking "laat de zon nooit ondergaan over uw boosheid."

Dat is mijn top drie van tips hoe wiskunde je kan helpen met liefde en relaties. Maar ik hoop dat ik jullie naast deze tips, ook een beetje inzicht heb gegeven in de kracht van de wiskunde. Want voor mij zijn vergelijkingen en symbolen niet zomaar iets, ze zijn de stem die zich uitspreekt over de ongelofelijke rijkdom van de natuur en de verbluffende eenvoud in de wirwar van patronen die zich om ons heen verdraaien en ontwikkelen, van hoe de wereld werkt tot hoe we ons gedragen. Ik hoop dat wellicht voor enkelen van jullie een beetje inzicht in de wiskunde van de liefde jullie kan overhalen tot een beetje meer liefde voor wiskunde. Bedankt. (Applaus)

Bron: TED.com