De Psychologie Van Narcisme

Narcisme is niet slechts een persoonlijkheidstype dat je soms tegenkomt in een adviesrubriek. Het is een reeks karaktertrekken dat door psychologen bestudeerd is. Maar wat veroorzaakt het? En kunnen narcisten hun negatieve kenmerken verbeteren? W. Keith Campbell beschrijft de psychologie van de verheven en soms schadelijke eigenliefde van narcisten.

Bekijk hier de volledige les

"Lange tijd voor de eerste selfie hadden de Grieken en Romeinen een mythe over iemand die geobsedeerd was door zijn eigen beeltenis. Het verhaal was dat de knappe jongen Narcissus ooit ronddwaalde op zoek naar liefde. Nadat hij de nimf Echo afwees, zag hij een reflectie van zichzelf in de rivier en werd er verliefd op. Hij kon zijn blik niet meer afwenden en verdronk. Er bleef een bloem achter op de plaats waar hij overleed: de Narcis.

De mythe illustreert het basisidee van narcisme: verheven eigenliefde, tot problemen aan toe. Het is meer dan een persoonlijkheidstype dat je soms ziet in een adviesrubriek. Het is een reeks karaktertrekken die door psychologen bestudeerd is. De psychologische definitie van narcisme is een opgeblazen, grandioos zelfbeeld. In meer of mindere mate denken narcisten dat ze knapper zijn, slimmer, en belangrijker dan anderen, en dat ze recht hebben op een voorkeursbehandeling. Psychologen erkennen twee vormen van narcisme als persoonlijkheidskenmerk: grandioos en kwetsbaar narcisme. Ook is er de narcistische persoonlijkheidsstoornis, een extremere vorm, waar we zo op terugkomen.

Grandioos narcisme is de bekendste soort, gekenmerkt door extroversie, dominantie en aandacht zoeken. Grandiose narcisten willen aandacht en macht, soms als politicus, beroemdheid, of cultureel leider. Natuurlijk is niet iedereen die zo'n positie nastreeft een narcist. Veel hebben positieve redenen, zoals om alles uit zichzelf te halen, of om het leven van andere mensen te verbeteren. Maar narcisten zoeken macht voor het prestige en de aandacht die je ervoor krijgt.

Kwetsbare narcisten daarentegen, kunnen stil en gereserveerd zijn. Ze willen graag aanzien, maar voelen zich snel bedreigd of afgewezen.

In beide gevallen komt de donkere kant van narcisme op den duur naar voren. Narcisten gedragen zich egoïstisch, dus narcistische leiders kunnen risicovolle of onethische keuzes maken en narcistische partners kunnen oneerlijk of ontrouw zijn. Tart je hun rooskleurige zelfbeeld dan kunnen ze haatdragend en agressief worden. Het lijkt een ziekte waarbij de zieke zich best goed voelt, maar de omgeving eronder lijdt.

In extreme gevallen wordt dit gedrag geclassificeerd als een psychische stoornis, genaamd narcistische persoonlijkheidsstoornis. Zo'n 1 à 2% van de bevolking lijdt eraan, waaronder voornamelijk mannen. Ook kunnen alleen volwassenen ermee gediagnosticeerd worden. Jongeren en met name kinderen kunnen erg egocentrisch zijn, maar dit kan gewoon onderdeel van de ontwikkeling zijn. De vijfde editie van de American Psychiatric Association's Diagnostic and Statistical Manual beschrijft verschillende karaktertrekken die wijzen op de persoonlijkheidsstoornis. Hieronder vallen een grandioos zelfbeeld, moeite met empathie, verlangen naar aanzien, en behoefte aan bewondering en aandacht. Wat deze kenmerken tot een persoonlijkheidsstoornis maakt, is dat ze het hele leven overnemen en grote problemen veroorzaken. Stel je voor dat je niet om je partner of kinderen geeft, maar dat je ze gebruikt als een bron van aandacht of bewondering. Of dat je in plaats van te zoeken naar opbouwende kritiek over je prestaties, tegen iedereen die jou wil helpen, zegt dat ze het fout hebben.

Wat veroorzaakt narcisme? Uit onderzoek blijkt erfelijkheid een belangrijke rol te spelen, hoewel we niet weten welke genen betrokken zijn. Maar de omgeving is ook belangrijk. Ouders die hun kind op een voetstuk plaatsen, kunnen grandioos narcisme veroorzaken. En kille, controlerende ouders kunnen bijdragen aan kwetsbaar narcisme.

Narcisme lijkt ook meer voor te komen in culturen die individualisme en zelfpromotie stimuleren. In de VS, bijvoorbeeld, komt dit persoonlijkheidskenmerk sinds de jaren 70 steeds vaker voor, terwijl het gemeenschapsgevoel van de jaren 60 meer getypeerd werd door zelfvertrouwen en een groei van materialisme. De sociale media maken zelfpromotie tegenwoordig vele malen eenvoudiger, hoewel opmerkt moet worden dat er geen duidelijk bewijs is dat sociale media narcisme veroorzaken. Het geeft narcisten eerder een manier om sociale status en aandacht te krijgen.

Kunnen narcisten deze karaktertrekken verbeteren? Ja! Alles wat hen aanzet tot reflectie van hun eigen gedrag en om te geven om anderen, of psychotherapie en het beoefenen van medeleven, kan allemaal helpen. Het moeilijke is dat het lastig kan zijn voor mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis om aan zelfverbetering te blijven werken. Voor een narcist is zelfreflectie lastig als het niet vleiend is."

 

Bron: TED.com