Wat Is Het Oplichterssyndroom En Hoe Kun Je Het Bestrijden?

Zelfs na het schrijven van elf boeken en het winnen van verschillende prijzen kon Maya Angelou niet ontkomen aan de twijfel dat ze haar prestaties niet had verdiend. Dit gevoel van bedrog komt vaak voor. Waarom kunnen zoveel mensen het gevoel niet van zich afschudden dat hun ideeën en vaardigheden de aandacht van anderen niet waard zijn? Elizabeth Cox beschrijft de psychologie achter het oplichterssyndroom en hoe je het kunt bestrijden.

Bekijk hier de volledige les

"Zelfs na het schrijven van elf boeken en het winnen van prestigieuze prijzen, werd Maya Angelou geteisterd door de twijfel dat ze haar prestaties niet had verdiend. Albert Einstein ervoer iets gelijkaardigs: hij beschreef zichzelf als een 'onvrijwillige oplichter' wiens werk het niet verdiende om zoveel aandacht te krijgen.

Verwezenlijkingen op het niveau van Angelou of van Einstein zijn zeldzaam, maar hun gevoelens van bedrog zijn veelvoorkomend. Waarom geraken velen niet af van het gevoel dat ze hun verwezenlijkingen niet verdienen of dat hun ideeën en vaardigheden de aandacht van anderen niet waard zijn?

Psychologe Pauline Rose Clance was de eerste die onderzoek deed naar dit onterechte gevoel van onzekerheid. Bij haar job als therapeute merkte ze dat veel bachelorstudenten onder haar cliënten dezelfde zorg deelden: hoewel ze goede punten haalden, geloofden ze niet dat ze hun plaats in de universiteit verdienden. Sommigen geloofden zelfs dat hun toelating een fout was geweest. Ook al wist Clance dat die angst ongegrond was, toch had ze zich precies hetzelfde gevoeld tijdens haar masteropleiding. Zij en haar patiënten ervoeren iets wat vele namen kent: bedriegersfenomeen, bedriegerssyndroom, en oplichterssyndroom.

Samen met collega Suzanne Imes bestudeerde Clance het syndroom eerst bij vrouwelijke studenten en docenten. Hun werk stelde een alomtegenwoordig gevoel van bedrog vast. Sinds die eerste studie is hetzelfde vastgesteld bij de verschillende genders, rassen, leeftijden en een verscheidenheid aan beroepen, hoewel het vaker kan voorkomen en zich sterker kan laten voelen bij minderheidsgroepen of kansarme groepen. De benaming 'syndroom' minimaliseert hoe universeel het is. Het is geen ziekte of afwijking en het is niet noodzakelijk verbonden met depressie, een angststoornis of zelfvertrouwen.

Vanwaar komen deze gevoelens van bedrog? Mensen die erg bekwaam zijn of veel bereikt hebben, denken vaak dat anderen even vaardig zijn. Dit kan leiden tot het gevoel dat ze niet meer lof en kansen verdienen dan andere mensen. En zoals Angelou en Einstein hebben ondervonden, kan geen enkel niveau van verwezenlijking deze gevoelens doen verdwijnen. Het oplichterssyndroom uit zich niet enkel bij erg bekwame individuen. Iedereen is vatbaar voor een fenomeen gekend als collectieve onwetendheid, waarbij iedereen aan zichzelf twijfelt maar het gevoel heeft de enige te zijn, omdat niemand anders deze twijfels uitspreekt. Aangezien het moeilijk is om echt te weten hoe hard onze groepsgenoten werken, hoe moeilijk zij sommige taken vinden of hoeveel ze aan zichzelf twijfelen, is er geen simpele manier om het gevoel af te schudden dat we minder kundig zijn dan de mensen rondom ons. Een intens gevoel van oplichterssyndroom kan mensen tegenhouden om goede ideeën te delen of om te solliciteren voor jobs en cursussen waarin ze zouden uitblinken.

Tot nu toe lijkt de beste manier om het syndroom te bestrijden erover te praten. Veel mensen die lijden aan dit syndroom vrezen dat als ze feedback vragen over hun werk, hun angst bevestigd zal worden. Zelfs het krijgen van positieve feedback helpt de gevoelens van bedrog niet te stillen. Maar anderzijds: horen dat een adviseur of mentor zelf gevoelens van oplichterssyndroom ervoer, kan deze gevoelens verlichten. Dat geldt ook tussen groepsgenoten. Zelfs simpelweg ontdekken dat er een naam voor is, kan een enorme opluchting zijn. Zodra het fenomeen je bekend is, kan je je eigen symptomen bestrijden door positieve feedback te verzamelen. Een geleerde die zichzelf de problemen in haar labo verweet, begon de oorzaken vast te leggen telkens wanneer iets mis ging. Uiteindelijk besefte ze dat de meeste problemen door apparatuurfouten kwamen en erkende ze haar eigen vakkundigheid.

Misschien kunnen we deze gevoelens nooit volledig verbannen, maar we kunnen wel openlijk praten over academische en professionele problemen. Wanneer het bewustzijn groeit dat deze ervaringen veelvoorkomend zijn, voelen we ons misschien vrijer om eerlijk te zijn over onze gevoelens en zelfvertrouwen te creëren met deze simpele waarheden: je hebt talent, je bent bekwaam en je hoort erbij."

 

Bron: TED.com