De Verschrikkingen Van Slaapverlamming

Stel je voor: je bent diep in slaap en wordt plotseling wakker. Je wilt je bewegen maar dat lukt niet, alsof er iemand op je borst zit. En je kunt niet eens gillen! Dit is slaapverlamming, een griezelig maar veelvoorkomend fenomeen dat wordt veroorzaakt door een overlapping van de remslaap en het wakker worden. Ami Angelowicz beschrijft hoe alomtegenwoordig (maar ongevaarlijk) het is en introduceert een heel gezelschap aan personages die slaapverlamming over de hele wereld belichamen.

Bekijk hier de volledige les

Stel je voor: je bent diep in slaap als je plotseling wakker wordt! En niet vanwege je wekker. Je ogen gaan open en er zit een demon op je borst die je vasthoudt. Je wilt je mond opendoen en gillen, maar er komt geen geluid uit. Je wilt opstaan en wegrennen, maar je realiseert je dat je volledig geïmmobiliseerd bent. De demon probeert je te verstikken, maar je kunt niet terugvechten. Je bent wakker geworden in je droom en het is een nachtmerrie.

Het klinkt als een film van Stephen King, maar het is een medische aandoening die slaapverlamming heet. Ongeveer de helft van de bevolking heeft dit vreemde fenomeen minstens eens in hun leven meegemaakt.

Deze angstaanjagende episode waarin je oog in oog komt te staan met de wezens uit je nachtmerries kan seconden tot minuten duren en kan visuele of auditieve hallucinaties met zich meebrengen van een kwade geest of een gevoel van uittreding, alsof je zweeft.

Soms hebben mensen slaapverlamming zelfs aangezien voor een ontmoeting met een spook of een buitenaardse ontvoering.

In 1867 was dr. Silas Weir Mitchell de eerste medische deskundige die slaapverlamming bestudeerde. "De proefpersoon wordt wakker met bewustzijn van zijn omgeving maar is niet in staat om een spier te vertrekken. Van buitenaf lijkt hij nog te slapen, maar in werkelijkheid probeert hij uit alle macht te bewegen en ervaart hij acute geestelijke nood. Als hij zich maar kon verroeren, zou de vloek onmiddellijk verdwijnen."

Hoewel dr. Mitchell de eerste was die patiënten in deze staat observeerde, komt slaapverlamming zoveel voor dat bijna elke cultuur er wel een paranormale uitleg voor heeft gehad.

In middeleeuws Europa dacht je misschien dat het een incubus was, een sekslustige demon in mannelijke vorm die je 's nachts op kwam zoeken. In Scandinavië is het de merrie, een verduivelde vrouw, die slapers bezoekt en op hun ribben gaat zitten. In Turkije is het een djinn die je vasthoudt en je probeert te wurgen. In Thailand verwondt Phi Am je terwijl je slaapt. In het zuiden van de Verenigde Staten komt de heks je halen. In Mexico kun je de schuld geven aan de dode persoon die op je klimt. In Griekenland zit Mora op je borst en probeert ze je te verstikken. In Nepal woont de geest Khyaak onder de trap.

Misschien geven we kwade geesten de schuld van slaapverlamming omdat wat daadwerkelijk in je hersenen gebeurt veel moeilijker is om uit te leggen.

Volgens moderne wetenschappers wordt slaapverlamming veroorzaakt door een abnormale overlap van de remfase en de ontwaakfase van het slapen. Tijdens een normale remfase ervaar je een aantal zintuiglijke prikkels in de vorm van een droom, en zijn je hersenen onbewust en volledig in slaap.

Tijdens je droom komen speciale neurotransmitters vrij die bijna al je spieren verlammen. Dat heet rem-atonie. Het voorkomt dat je rent in je bed als je in je dromen wordt achtervolgd.

Tijdens een episode van slaapverlamming ervaar je normale onderdelen van remslaap. Je droomt en je spieren zijn verlamd, maar je hersenen zijn bewust en klaarwakker. Daardoor beeld je je in dat je oog in oog staat met dreigende verschijning.

Dit verklaart de hallucinaties, maar hoe zit het met de paniek, wurging, stikken, druk op de borst die zoveel mensen beschrijven? De functie die tijdens remslaap voorkomt dat je je dromen uitvoert, de rem-atonie, haalt ook de vrijwillige controle over je ademhaling weg. Je ademhaling wordt ondieper en sneller. Je krijgt meer kooldioxide binnen en je luchtweg wordt deels geblokkeerd.

Tijdens een episode van slaapverlamming leidt de combinatie van de angstreactie op je denkbeeldige aanvaller en het feit dat je hersenen wakker zijn terwijl het lichaam in remslaap is tot een behoefte aan meer zuurstof. Daardoor snak je naar adem maar dat kun je niet want door rem-atonie kun je je ademhaling niet besturen. Deze strijd om lucht terwijl je lichaam slaapt veroorzaakt een gevoel van druk op de borst of verstikking.

Hoewel sommige mensen slaapverlamming regelmatig meemaken en het mogelijk gerelateerd is aan slaapstoornissen zoals narcolepsie, ervaren veel mensen slaapverlamming maar af en toe, misschien maar eens in hun leven. Je kunt er dus gerust op zijn dat er geen kwaadaardig wezen is dat je probeert te achtervolgen, bezitten, wurgen of verstikken. Bewaar dat maar voor de horrorfilms!

 

Bron: TED.com