"You" - Eén Van De Moeilijkste Woorden Om Te Vertalen

Hoe simpel het ook mag lijken, het is vaak onmogelijk om het woordje 'you' correct te vertalen zonder meer te weten over de situatie waarin het wordt gebruikt. Krystian Aparta beschrijft de redenen waarom het moeilijk kan zijn en gebruikt hierbij voorbeelden uit verschillende talen.

Kijk hier de volledige les

Welk woord is het moeilijkst te vertalen in deze zin?

'Know' is makkelijk. Een 'pep rally' bestaat niet in elke taal of cultuur, maar het kan worden beschreven. Maar het moeilijkste woord in de zin is één van de kleinste: 'you'.

Het lijkt misschien simpel, maar het is soms onmogelijk om 'you' correct te vertalen zonder meer te weten over de situatie waarin 'you' wordt gebruikt.

Ten eerste, hoe bekend ben je met degene met wie je praat? Vele culturen hebben verschillende niveaus van formaliteit. Een goede vriend, iemand veel ouder of jonger, een onbekende, een baas. Dit zijn wellicht allemaal verschillende 'you's'.

In vele talen geeft het persoonlijk voornaamwoord dit aan door te tutoyeren of te vousvoyeren. In het Frans bijvoorbeeld, zeg je 'tu' tegen je schoolvriend, maar 'vous' tegen je leraar.

Zelfs het Engels had zo'n verschil. Ken je het oude 'thou'? Dat was het informele persoonlijk voornaamwoord voor mensen die je kende en 'you' was formeel en beleefd. Dat verschil verdween toen de Engelsen besloten altijd formeel te zijn.

Maar de vertaalhordes voor 'you' gaan nog verder. In talen zoals Hausa of Korana hangt de 'you' af van het geslacht van de luisteraar.

In vele talen scheelt het enkel- van het meervoud, zoals in het Duitse 'Du' en 'ihr'. Ook in het Engels gebruiken sommige dialecten 'y'all' of 'youse' voor meervoud. Sommige meervoudsvormen, zoals het Franse 'vous' en het Russische 'вы', worden ook gebruikt voor individuele personen als hun expliciet hogere status daarvoor aanleiding geeft, net zoals het koninklijke 'we'.

En een paar talen hebben zelfs een aparte vorm voor exact twee mensen, zoals het Sloveense 'vidva'.

Voor nog meer complexiteit kunnen formaliteit, aantal en geslacht er alle drie toe doen.

In het Spaans is 'tu' uniseks, informeel enkelvoud, 'usted' is uniseks, formeel enkelvoud, 'vosotros' is mannelijk, informeel meervoud, 'vosotras' is vrouwelijk, informeel meervoud, en 'ustedes' is uniseks, formeel meervoud.

Poe! Dat wetende lucht het op dat sommige talen de jij-vorm weglaten.

In bijvoorbeeld het Roemeens en Portugees kan het voornaamwoord weg worden gelaten, omdat het al blijkt uit de vervoeging van het werkwoord. En in het Koreaans, Thai en Chinees kan het voornaamwoord weg worden gelaten zonder enige hint. De spreker wil dan liever dat de luisteraar het voornaamwoord raadt uit de context, dan de verkeerde te gebruiken en voor onbeleefd te worden aangezien.

Dus als je ooit aan het vertalen bent en deze zin zonder context tegenkomt: "You and you, no, not you, you, your job is to translate 'you' for yourselves" ... Dan wens ik je succes. En voor de vrijwilligers die deze video gaan vertalen: Sorry!

 

Bron: TED.com