De Genialiteit Van Marie Curie

Marie Skłodowska Curie's revolutionaire onderzoek legde de basis voor ons begrip van natuurkunde en scheikunde, en het was baanbrekend werk voor onder meer de oncologie, technologie, geneeskunde en nucleaire fysica. Maar wat deed ze eigenlijk? Shohini Ghose verklaart enkele van de meest revolutionaire ontdekkingen van Marie Skłodowska Curie.

Als je een glimp wilt opvangen van Marie Curies manuscripten moet je een verklaring tekenen en beschermende kleding dragen om jezelf te beschermen tegen stralingsbesmetting. Ook het lichaam van Madame Curie werd bijgezet in een met lood beklede kist om de straling die het hart was van haar onderzoek, en waarschijnlijk haar doodsoorzaak, onder controle te houden.

Opgroeiend in Warschau in het door Rusland bezette deel van Polen was de jonge Marie, oorspronkelijk genaamd Maria Sklodowska, een briljante student, maar ze stond voor lastige hindernissen. Als vrouw werd ze uitgesloten van hoger onderwijs, dus in een daad van opstandigheid ging Marie naar de varende universiteit, een geheime instantie die clandestien onderwijs gaf aan Poolse jongeren.

Door geld te sparen en te werken als gouvernante en docente kon ze uiteindelijk in Parijs gaan studeren bij de gereputeerde Sorbonne. Daar behaalde Marie zowel haar fysica- als haar wiskundediploma, overleefde er grotendeels op brood en thee en viel soms flauw als gevolg van ondervoeding.

In Parijs ontmoette Marie de fysicus Pierre Curie, die zijn lab en hart met haar deelden. Maar ze wilde graag terug naar Polen. Toen ze echter terugkwam in Warschau bleek een academische positie vinden als een vrouw een lastige opgave. Niet alles was verloren. In Parijs wachtte Pierre met smart op haar en het paar trouwde snel en werd een formidabel wetenschappelijk team.

Het werk van een andere fysicus wekte Marie Curies interesse. In 1896 ontdekte Henri Becquerel dat uranium spontaan een mysterieuze röntgenachtige straling afgeeft waar fotografische film gevoelig voor is. Curie ontdekte al snel dat het element thorium een vergelijkbare straling afgaf. Wat belangrijk was: de stralingssterkte hing puur af van de hoeveelheid en ondervond geen gevolgen door fysieke of chemische veranderingen.

Dit bracht haar tot de conclusie dat straling uit iets fundamenteels kwam, binnen de atomen van elk element. Het idee was radicaal en hielp het gangbare model van atomen als ondeelbare objecten te ontkrachten. Door vervolgens te focussen op een superradioactief erts genaamd pekblende, realiseerden de Curies zich dat niet alleen uranium straling kon creëren. Waren er dus andere radioactieve elementen die mogelijk verantwoordelijk waren?

In 1898 rapporteerden ze twee nieuwe elementen: polonium, vernoemd naar Maries eigen land Polen, en radium, het Latijnse woord voor straal. Ze hebben in die tijd ook de term radioactiviteit bedacht. Tegen 1902 hadden de Curies een tiende gram zuiver radiumchloridezout geëxtraheerd uit een paar ton pekblende, een ongelooflijke prestatie op dat moment.

Later dat jaar werden Pierre Curie en Henri Becquerel genomineerd voor de Nobelprijs in natuurkunde, maar Marie werd overgeslagen. Pierre nam het op voor de welverdiende erkenning van zijn vrouw. En dus deelden beide Curies en Becquerel de Nobelprijs in 1903, waardoor Marie Curie de eerste vrouwelijke Nobelprijswinnaar is.

Goed gefinancierd en gerespecteerd waren de Curies een succes. Maar toen werd Pierre in 1906 verpletterd door een paardenkar toen hij een drukke kruising wilde oversteken. Marie, ten einde raad, verdiepte zich in haar onderzoek en nam Pierres leerpositie over bij de Sorbonne, en werd de eerste vrouwelijke professor van de school.

Haar solowerk wierp vruchten af. In 1911 won ze nog een Nobelprijs, deze keer in scheikunde voor haar eerdere ontdekking van radium en polonium, en haar extractie en analyse van pure radium en zijn verbindingen. Dit maakte haar de eerste, en tot deze datum enige persoon die twee Nobelprijzen won in twee verschillende wetenschappen.

Professor Curies ontdekkingen werden toegepast en veranderden het landschap van medisch onderzoek en behandelingen. Zij opende mobiele radiologie-eenheden tijdens de Eerste Wereldoorlog en onderzocht de effecten van straling op tumoren.

Echter, deze voordelen voor de mensheid kwamen haar wellicht zelf duur te staan. Curie overleed in 1934 aan een beenmergziekte, wat velen vandaag wijten aan haar blootstelling aan straling.

Marie Curies revolutionaire onderzoek legde de basis voor ons begrip van natuurkunde en scheikunde, en het was baanbrekend werk voor oncologie, technologie, geneeskunde en nucleaire fysica, om er een paar te noemen. Ten goede of ten kwade toegepast: haar ontdekkingen in de straling lanceerden een nieuw tijdperk en legde sommige van de grootste geheimen van de wetenschap bloot.

 

Bron: TED.com