De Dag Dat Ik In Mijn Eentje Opstond

Fotograaf Boniface Mwangi wilde protesteren tegen corruptie in zijn thuisland Kenia. Hij maakte een plan: Hij en een aantal vrienden zouden tijdens een publieke massabijeenkomst opstaan en onrust stoken. Maar toen het er op aankwam, stond hij alleen. Wat daarna gebeurde toonde hem wie hij echt was. Zoals hij zegt: "Er zijn twee dagen in je leven die het meest krachtig zijn: de dag dat je geboren wordt en de dag dat je er achter komt waarom." (Schokkende beelden)

"Mensen in mijn thuisland noemen me een lastpak, een herrieschopper, een driftkikker, een rebel, een activist, de stem van het volk. Maar zo was ik niet altijd. Ik had vroeger een bijnaam. Ze noemden me Softie. Het zachte, ongevaarlijke jongetje.

Net als ieder ander ging ik problemen uit de weg. In mijn jeugd leerden ze me zwijgen. Doe wat je gezegd wordt. Op zondagsschool leerden ze me om confrontaties uit de weg te gaan. Zelfs als je gelijk hebt, keer ze de andere wang toe. Dit werd versterkt door het toenmalige politieke klimaat.

(Gelach)

Kenia is een land waar je schuldig bent totdat je kan bewijzen dat je rijk bent.

(Gelach)

De armen in Kenia hebben 5 keer meer kans om door politie, die ze moet beschermen, doodgeschoten te worden dan door criminelen. Dit werd versterkt door het politieke klimaat van toen. We hadden een president, Moi, een dictator. Hij regeerde het land met ijzeren hand. Iedereen die tegen hem in durfde te gaan, werd gearresteerd, gemarteld, gevangen gezet, of zelfs vermoord.

Dit betekende dat mensen slimme lafaards werden, om niet in de problemen te komen. Een lafaard zijn was geen belediging. Een lafaard zijn, was een compliment. Ons werd verteld dat een lafaard thuiskomt bij zijn moeder. Dat betekende: als je uit de problemen blijft, blijf je leven.

Ik had mijn twijfels over dit advies. Acht jaar geleden was er een verkiezing in Kenia waarvan de resultaten gewelddadig werden betwist. Het gevolg van die verkiezing was verschrikkelijk geweld, verkrachting. Meer dan 1.000 mensen werden gedood.

Mijn werk bestond in het documenteren van dat geweld. Als fotograaf nam ik duizenden foto's. Na twee maanden kwamen de politici bij elkaar, dronken een kop thee, tekenden een vredesverdrag en het land ging weer verder.

Ik was zeer verontrust omdat ik het geweld zelf meegemaakt had. Ik zag de moorden, ik zag de verjaging. Ik ontmoette vrouwen die verkracht waren en het greep me aan, maar het land sprak er niet over. We deden alsof. We werden allemaal slimme lafaards. We gingen de problemen uit de weg door er niet over te praten.

Tien maanden later nam ik ontslag. Ik zei dat ik het niet meer aankon. Na mijn ontslag riep ik mijn vrienden bij elkaar om over het geweld te spreken, over de staat van het land. Op 1 juni 2009 zouden we naar het stadion toe gaan en de aandacht van de president opeisen.

Het is een nationale vrije dag. Hij wordt over het hele land uitgezonden. Ik kwam bij het stadion aan. Mijn vrienden kwamen niet opdagen. Ik was alleen en wist niet wat ik moest doen. Ik was bang, maar ik wist heel goed dat ik op deze dag een besluit moest nemen. Kon ik leven als een lafaard, net als de rest, of zou ik een standpunt innemen?

Toen de president het woord nam, stond ik op en schreeuwde dat hij de slachtoffers van de verkiezingen niet mocht vergeten, dat de corruptie moest stoppen. Opeens, vanuit het niets, viel de politie me aan als hongerige leeuwen. Ze bedekten mijn mond en sleurden me het stadion uit, waarna ze me een flink pak rammel gaven en in de cel gooiden.

Ik bracht de nacht door in de cel op een koude cementen vloer. Dat zette me aan het denken. Wat gaf mij dit gevoel? Mijn vrienden en familie dachten dat ik gek was en dat de foto's die ik nam mijn leven overhoop gooiden. Mijn foto's waren voor veel Kenianen slechts een getal. De meeste Kenianen zagen het geweld niet. Het was een verhaaltje voor ze.

Ik besloot tot een straatexpositie om de foto's van het geweld in het land te laten zien en de mensen aan de praat te krijgen. We reisden door het land en toonden de foto's. Deze reis bracht me op het pad van activisme.

Ik besloot niet meer te zwijgen, maar te praten over die zaken. We reisden het land rond en op de plek van onze straatexpositie verschenen politieke graffiti over de situatie in het land, over corruptie en slecht leiderschap. We hebben zelfs symbolische begrafenissen uitgevoerd. We hebben levende varkens bij het Keniaanse parlement bezorgd als symbool voor de politieke hebzucht.

Het is in Oeganda en andere landen ook gedaan en het meest krachtige is dat de foto's door de media zijn uitgekozen en door het land en over het continent zijn verspreid.

Waar ik zeven jaar geleden in mijn eentje stond, hoor ik nu bij een gemeenschap van velen die met mij opstaan. Ik ben niet langer alleen als ik over deze zaken praat. Ik hoor bij een groep jonge mensen die hartstocht hebben voor het land, die verandering teweeg wil brengen. Ze zijn niet langer bang en ze zijn geen slimme lafaards meer.

Dat was mijn verhaal. Die dag in het stadion stond ik op als een slimme lafaard. Door die ene actie zei ik vaarwel tegen 24 jaar leven als een lafaard. Er zijn twee belangrijkste dagen in je leven: De dag dat je geboren wordt en de dag dat je er achter komt waarom. Die dag dat ik opstond en naar de president schreeuwde, kwam ik er achter waarvoor ik geboren ben. Ik zou niet langer zwijgen als ik onrecht zag, Weet jij waarom jij geboren bent? Dank u wel.

(Applaus)

Tom Rielly: Het is een prachtig verhaal. Ik wil je even een aantal vragen stellen. Dus, PAWA254: Je richtte een studio op, een plek voor jonge mensen naartoe kunnen, waar ze de kracht van digitale media gebruiken om deze acties te ondernemen. Wat gebeurt er op dit moment bij PAWA?

Boniface Mwangi: We hebben een groep filmmakers, graffiti-artiesten, muzikanten en wanneer er in het land iets aan de hand is komen we samen, brainstormen we en pakken het aan. Ons krachtigste instrument is kunst, omdat we in een drukke wereld leven waar mensen het zo druk hebben dat ze geen tijd hebben om te lezen. Dus verpakken we ons activisme en onze boodschap in kunst. Dus van muziek tot graffiti tot kunst, dat is wat we doen. Mag ik nog iets zeggen?

TR: Ja, natuurlijk.

(Applaus)

BM: Ondanks dat ik opgepakt, mishandeld en bedreigd ben, het moment dat ik mijn stem vond, toen ik echt opkwam voor wat ik werkelijk dacht, was ik niet bang meer. Ik werd Softie genoemd, maar dat ben ik niet meer, omdat ik ontdekt heb wie ik echt ben, wat ik werkelijk wil doen en daar ligt zoveel schoonheid in. Er is niets zo krachtig als zeker weten dat ik hier ben om dit te doen, omdat je niet meer bang wordt. Je gaat gewoon door met leven. Dankjewel."

(Applaus)

 

Bron: TED.com