Dood Spul: Het Geheime Ingrediënt In Onze Voedselketen

Wanneer je je de onderste lagen van de voedselketen voorstelt, denk je wellicht aan planteneters die vrolijk knagen aan weelderige levende groene planten. Maar dit liefelijke beeld laat een enorme (en ietwat minder smakelijke) bron van voeding buiten beeld: dood spul. John C. Moore geeft informatie over de "bruine voedselketen" en legt uit hoe onwaarschijnlijke delicatessen als vijverschuim en mest enorme hoeveelheden energie bijdragen aan onze ecosystemen.

Bekijk hier de hele les

Als iemand je vijverslijm noemt, zou je je waarschijnlijk beledigd voelen. Maar wetenschappelijk gezien, zitten ze er misschien niet ver naast. Heb je er ooit bij stil gestaan waar ons voedsel vandaan komt?

Je zou zeggen dat het komt van planten, dieren of zelfs paddenstoelen, maar je denkt liever niet over de rottende organismen en mest die al die planten, dieren en paddenstoelen voedt. Dus eigenlijk ben jij en de meeste materie in je lichaam maar twee of drie stappen verwijderd van zaken als vijverslijm.

Alle diersoorten in een ecosysteem, van de wezens in een koraalrif tot vissen in een meer of de leeuwen op de savanne, worden allemaal direct of indirect gevoed door dode dingen.

Het meeste van het organisch materiaal in ons lichaam, als we het ver genoeg terug herleiden, komt van CO2 en water door fotosynthese. Planten gebruiken energie van zonlicht om koolstofdioxide en water om te zetten in glucose en zuurstof. Dat glucose wordt dan omgezet in meer complexe organische moleculen en wordt bladeren, stengels, wortels, fruit, enzovoort. De energie die is opgeslagen in deze organische moleculen ondersteunt de voedselketen die we allen kennen.

Je hebt afbeeldingen als dit vast eerder gezien. of dit. Deze groene voedselketens beginnen aan de basis met levende planten. Maar in reële ecosystemen op land, wordt minder dan 10% van plantaardig materiaal gegeten terwijl het nog leeft.

Hoe zit het met de andere 90? Nou, kijk maar eens op de grond op een herfstdag. Levende planten schudden dode lichaamsdelen af: gevallen bladeren, gebroken takken, en zelfs ondergrondse wortels.

Veel planten hebben het geluk om hun leven te leiden zonder ooit te worden opgegeten, uiteindelijk sterven ze en laten resten achter. Al deze ongegeten, onverteerde en dode plantdelen, die 90% van plantaardig materiaal: dat wordt detritus, afval, de basis van wat we de bruine voedselketen noemen, wat er zo uitziet.

Wat met planten gebeurt, gebeurt ook met andere organismen hoger in de voedselketen: sommige worden levend opgegeten, maar de meeste worden alleen genuttigd, wanneer ze dood en vergaan zijn. In deze hele voedselketen, scheiden levende wezens organisch materiaal af en scheiden afvalstoffen uit, voordat ze sterven en hun overblijfselen vergaan.

Al die dood klink grimmig, toch? Maar dat is het niet. Alle detritus wordt uiteindelijk geconsumeerd door microben en andere aaseters dus eigenlijk vormt het de basis van de bruine voedselketen dat vele andere organismen ondersteunt, ook ons. Wetenschappers leren dat deze detritus een onverwacht enorme energiebron is, dat de meeste ecosystemen in de natuur aanstuurt.

Maar de interacties binnen een ecosysteem zijn zelfs nog complexer dan dat. Een voedselketen vertegenwoordigt eigenlijk een directe energiestroom. En binnen elk ecosysteem, zijn veel van deze stromen aan elkaar verbonden en vormen een uitgebreid netwerk van interacties, of voedselwebben, terwijl dode materie dat netwerk bij elke stap ondersteunt. Het resulterende voedselweb is zo verbonden dat vrijwel elke soort niet meer dan twee stappen verwijderd is van detritus, zelfs wij mensen.

Jij eet waarschijnlijk zelf geen rottende dingen, mest of vijverslijm, maar jouw voedselbronnen doen dat wel. Veel dieren die wij eten voeden zich ofwel direct met detritus, zoals varkens, pluimvee, paddenstoelen, schaaldieren, of meervallen en andere bodemvissen, of ze krijgen dierlijke producten te eten.

Dus als je denkt dat de natuur vol afval is, dan heb je gelijk. Maar het afval van één organisme is kostbaar voor een ander, en al dat dode en vergane spul zorgt uiteindelijk voor de energie die ons voedt en met ons het merendeel van het leven op aarde, als het door het voedselweb loopt. Zo, dat geeft voer tot nadenken.

 

Bron: TED.com