Omarm Je Innerlijke Geluk

We streven allemaal naar geluk - maar we besteden het grootste deel van ons leven aan leren hoe we ongelukkig kunnen zijn, zegt Srikumar Rao. In deze praktische TED-talk legt hij uit hoe we ons los kunnen maken van het mentale model 'Ik zou gelukkig zijn als...', en hoe we ons innerlijke geluk kunnen omarmen.

"Ik heb een visioen voor ieder van jullie en dat visioen is dat wanneer je 's morgens opstaat, je bloed al zingt, louter bij de gedachte dat je bent wie je bent en dat je doet wat je doet; dat gedurende je dag je soms letterlijk in dankbaarheid op je knieën kunt gaan voor het enorme geluk dat jou ten deel is gevallen; dat gedurende je dag je jezelf meerdere keren letterlijk voelt stralen. Als jouw leven niet zo is, wil ik voorzichtig suggereren dat je je leven verspilt. Een leven is te kort om te worden verspild.

Wat ik dus voorstel om te doen in de komende 17 minuten -- 1 minuut heb ik al verbruikt -- is jullie een stel krachtige gereedschappen aan te reiken die je kunnen helpen om daar te komen. Zijn jullie geïnteresseerd?

Publiek: Ja.

Srikumar Rao: Oké.

Deze conferentie gaat over geluk, maar zelfs als het geen conferentie over geluk was: zou ik gelijk hebben als ik zei dat we op de een of andere manier ons gehele leven wijden aan gelukkig zijn? Alles wat je doet -- je werk, gezin, kinderen, relaties, noem maar op -- is een streven naar geluk. Correct?

Denk eens na over het volgende: wat moet er gebeuren om jou gelukkig te maken? We staan hier maar een moment bij stil. Wat moet er gebeuren om jou gelukkig te maken?

Iemand iets?

Als ik dit zelf doe, schiet me van alles te binnen: grote weelde, superpartner, goede gezondheid, reizen, tijd, etc. Als je erover na zou denken, kom je waarschijnlijk ook tot zo'n lijst: 'dit heb ik allemaal nodig om gelukkig te worden'. Maar sta hier eens even bij stil: alles wat je je kunt toe-eigenen -- nogmaals: wat je je kunt toe-eigenen, kan zich ook weer ont-eigenen. Toch? Dus, enorme rijkdom maakt je gelukkig. Enorme rijkdom kan morgen weer weg zijn. Een aantal mensen in de financiële sector kunnen hierover meepraten. Dus alles wat je gelukkig kan maken, kan weer verdwijnen. Wat betekent dat voor jou? Dat is niet zulk best nieuws, toch?

Ik wil je een alternatief voorleggen. Wat ik je wil voorleggen, is dat je niets hoeft te verkrijgen, doen of zijn, om gelukkig te zijn. Nogmaals: je hoeft niets te verkrijgen, doen of zijn, om gelukkig te worden. Geluk is je oorspronkelijke gezicht. Het ligt verankerd in je wezen, het is onderdeel van je DNA. Je kunt niet niet-gelukkig zijn.

Nu zijn jullie allemaal heel beleefd, maar op sommige andere plaatsen waar ik kom, zoals topscholen, zijn ze minder beleefd. Zonder uitzondering is er wel iemand die zegt wat velen van jullie nu denken, namelijk: "Als geluk mijn aangeboren natuur is, waarom merk ik daar dan niets van? Waarom voelt het dan alsof mijn leven niet deugt?"

(Gelach)

Het antwoord daarop is in feite heel eenvoudig. Je leert je hele leven al hoe je ongelukkig moet zijn. Nogmaals: je leert je hele leven al hoe je ongelukkig moet zijn. We leren ongelukkig te zijn door te geloven in een bepaald mentaal model.

Een mentaal model is een idee dat we hebben over hoe de wereld werkt. We gebruiken allemaal dat soort modellen, we hebben er tientallen. We hebben mentale modellen om een baan te vinden, hoe carrière te maken, hoe een restaurant uit te kiezen, hoe een film te kiezen... tientallen. De mentale modellen zijn niet het probleem. Het probleem is dat we niet weten dat we ze hebben. We denken dat de wereld echt zo werkt. En hoe meer we investeren in een mentaal model, hoe meer het lijkt dat de wereld inderdaad zo werkt. Maar dat doet ze niet, het is maar een model. Het mentale model waar we zo heilig in geloven, is dat we iets moeten verkrijgen om iets te kunnen doen waardoor we iets kunnen zijn. Zoals: we hebben een heleboel geld nodig, zodat we exotische reizen kunnen maken, zodat we gelukkig kunnen zijn. We hebben een partner nodig, zodat we geweldige seks kunnen hebben, zodat we gelukkig kunnen zijn.

Allemaal variaties op het als/dan-model. Het als/dan-model is: als dit gebeurt dan worden we gelukkig. Als ik een betere baan krijg, zodra ik meer geld heb, als mijn baas een hartaanval krijgt, als ik nu maar getrouwd was, als mijn vrouw nu maar weg zou gaan --

(Gelach)

als ik nu maar kinderen had, als mijn kinderen nu maar het huis uit zijn ... Het maakt niet uit wat het is. Het hele idee is: als dit gebeurt, dan word ik gelukkig.

Het enige waarin jullie van elkaar verschillen, van persoon tot persoon in dit publiek, is de specifieke 'als' waar je je aandacht op richt. En het enige verschil tussen jezelf nu en jezelf tien jaar geleden is de specifieke 'als' waar je je aandacht toen op richtte. Denk eens terug aan jezelf tien jaar geleden. Neem daar eens even voor. Tien jaar geleden, misschien herinner je je dat, wilde je bepaalde dingen. Correct? Er is een grote kans dat je veel van de dingen die je tien jaar geleden wilde, nu al hebt. Correct? Wat betekent dat? Dat je nog niets bent opgeschoten, toch?

We realiseren ons niet dat het model zelf niet deugt. Het als/dan-model -- 'Als dit gebeurt, dan word ik gelukkig' -- het model zelf deugt niet. Maar in plaats van in te zien dat het model zelf niet deugt, besteden we enorm veel tijd aan het veranderen van de 'als'. "Nou ja, ik dacht dat CEO worden het wel zou doen, maar nu besef ik dat ik niet CEO wil worden. Ik wil miljardair-CEO worden, dan word ik gelukkig." Je hebt allemaal je eigen variatie daarop. Het is het model zelf dat niet deugt, niet wat je aan de 'als'-zijde van de vergelijking invult. Ik kan dat demonstreren.

Kan iemand zich een moment herinneren dat je werd geconfronteerd met een beeld van zulk een overdonderende schoonheid, dat er zich een serene rust in je manifesteerde? Misschien een regenboog, een bergketen, een vallei, de zee. Als je je dat kunt herinneren -- steek je hand eens op. Bijna allemaal, toch? Heb je je ooit afgevraagd waarom dat gebeurde? Dat gebeurde omdat, op de een of andere manier, om de een of andere reden, op dat moment, je accepteerde dat het universum precies was zoals het was. Je zei niet: "Een prachtige regenboog, jammer dat hij wat naar links staat. Als ik hem 100 meter naar rechts kon zetten, stond hij precies goed. Dat zou nog veel mooier zijn."

(Gelach)

Je zei niet: "Wat een mooie vallei, maar die boom daar vooraan heeft echt te veel barsten in de takken. Geef me een kettingzaag en 20 minuten; ik maak het zo in orde."

Nee, de regenboog, iets naar links, stond al goed. Die barsten in de takken waren precies goed. En op het moment dat je het universum accepteerde zoals het was, viel je gebruikelijke willende zelf weg en kwam het geluk, je natuurlijk aard, bovendrijven en dat voelde je. Ik weet dat je het voelde, want zelfs nu, na al die jaren, herinner je je het nog.

Het probleem is dat je leven op dit moment met alle problemen die je hebt -- of beter: alle problemen die je denkt dat je hebt -- net zo volmaakt is. Maar je accepteert het niet. Sterker nog, je steekt al je tijd en al je energie erin om het te veranderen. Je accepteert het niet. En wanneer je het niet accepteert, geloof je in het als/dan-model: als dit gebeurt, dan word ik gelukkig. Dat model zelf deugt niet.

Laat me jullie laten zien hoe je daaruit ontsnapt, of hoe je daar in ieder geval een begin mee maakt. Die stap wil ik met jullie delen. Alles wat we doen, doen we om iets te bereiken. Correct? Zoals, we zijn hier en er is iets wat we willen. Alex wil een succesvolle conferentie. Velen van jullie willen mooie ideeën voor jullie bedrijven die succesvol zijn. Je wilt vooruit, meer geld verdienen, dat allemaal. Heb ik gelijk? Dat zijn allemaal resultaten: je wilt dat iets gebeurt.

Maar denk eens na over het volgende. Over je acties heb je controle, niet helemaal, maar toch grotendeels. Het resultaat ligt volstrekt buiten je bereik. Oké? Over acties heb je de controle. Over het resultaat heb je geen controle.

Heeft iemand van jullie ook gemerkt dat wanneer je een doel hebt en je begint er aan te werken, dat je soms je doel niet bereikt, en dat je soms zelfs precies het tegenovergestelde bereikt? Heeft iemand dat ooit meegemaakt?

Zo was er een vriend van me die zei: "Goh, weet je, ik heb mijn vrouw wat te weinig aandacht gegegeven, daar moet ik iets aan doen." De eerstvolgende keer dat we weg waren voor zaken, kocht hij een hele dure jurk voor haar. Dat was zijn manier om haar te laten zien dat hij om haar gaf en zo zou alles goed komen. Toen hij het cadeau aan haar gaf, was haar eerste reactie: "Na 20 jaar huwelijk weet je nog steeds mijn maat niet?"

(Gelach)

"En trouwens, weet je niet dat ik zoiets nooit draag?" Voor hij het wist, draaide het dus uit op echtelijk gekibbel. Is je dat ooit overkomen? Je ondernam iets met een bepaald doel voor ogen, maar het resultaat was precies het tegenovergestelde. Het gebeurt voortdurend.

We leven in een wereld waar we voortdurend denken aan, en ons geld zetten op, het resultaat. We definiëren ons leven als volgt: hier ben ik nu, hier wil ik naar toe, dit zijn de stappen die ik moet nemen om te komen van waar ik nu ben naar waar ik naartoe wil, en als dat lukt, is mijn leven geweldig. En als het niet lukt, heb ik gefaald, dan deugt mijn leven niet, dan is het zinloos. Waar of niet? Zo leven we. We zetten alles op het resultaat en zoals ik zojuist aangaf, is het resultaat vaak anders dan wat we beoogden, soms zelfs regelrecht het tegenovergestelde daarvan. Je zet alles op het resultaat en je krijgt gegarandeerd je portie frustratie, angst en al die andere dingen die het leven zo onplezierig maken.

Er is een andere manier. Het alternatief is dat je je niet volledig ophangt aan het resultaat, maar je concentreert op het proces. De beste manier om dat te omschrijven, is met een quote van John Wooden. Ik weet niet hoevelen van jullie John Wooden kennen. Hij is erg bekend in de Verenigde Staten en al helemaal bij basketbalfans. Hij is de enige basketballer ooit die zowel als speler als als coach in de 'Hall of Fame' is gekomen. Wat hij zijn team vertelde -- hij leidde UCLA naar een recordaantal overwinningen en finales in de NCAA -- en wat hij ieder nieuw team vertelde, hij had het nooit over winnen. Hij zei altijd: "Kijk na de wedstrijd in de spiegel en vraag jezelf of je het allerbeste van jezelf hebt gegeven. Als je het allerbeste van jezelf hebt gegeven dan doet de uitslag er niet toe. Maar het is waarschijnlijk dat wanneer je het beste hebt gegeven, dat de uitslag je wel zal bevallen." Dat is je concentreren op een proces.

Wij doen het omgekeerde. Wij zetten alles op het resultaat. Dit wil ik -- oh, ik heb het zo nodig, want als ik het krijg, ben ik gelukkig. En met man en macht stel je alles in het werk, maar je bent altijd gericht op: "Dit is het resultaat." Er is niets mis mee om een doel te hebben. Het geeft je richting. Alles op het resultaat zetten betekent dat je het bereiken van een bepaald doel beslissend maakt voor je geluk. En dat is een feilloos recept voor mislukking.

Je kunt iets anders doen. Je kunt je concentreren op het proces. Heb je eenmaal besloten, hier ben ik nu, hier wil ik naartoe, geen probleem: je stelt je daarmee alleen een doel om een richting te hebben. Maar vervolgens concentreer je je volledig op het proces. Je zegt, hier zijn de stappen die je wilt maken en je geeft jezelf helemaal. Als je je doel bereikt: geweldig. Als je je doel niet bereikt: ook geweldig, want dan heb je een nieuw startpunt, je kunt weer een nieuw doel kiezen en zo verder. Als je dat doet, is iedere dag een feest.

Ik geef een voorbeeld. Als je kinderen hebt -- wie heeft er kinderen? Heb je gezien hoe kinderen leren lopen? Normaal gesproken na 11 tot 13 maanden staat het kind op en ziet iedereen lopen. Zij wil ook lopen, ze staat op, ze valt, ze begint te huilen en mama staat op en troost haar, geeft een kusje en het is weer goed. Ze probeert het opnieuw, valt weer, mama staat weer op. Na een tijdje wordt mama het een beetje moe en blijft zitten. Het kind stopt met huilen, staat op, neemt een stap en valt niet meer, dan nog een stap en er komt een glimlach op het gezicht. Al heel snel, meestal binnen 24 uur, loopt ze overal naartoe en begint de woonkamer te verbouwen. Dan weet je dat er voor de ouders een nieuwe fase is begonnen.

Stel je voor wat er zou gebeuren als iedere keer dat het kind viel, ze zou zeggen: "Oh God, alweer gefaald. Ik leer nooit lopen." En dan moet je professionele hulp inroepen om te voorkomen dat ze een minderwaardigheidsgevoel krijgt en dan lukt het nogmaals niet en ze faalt alweer. Hoe lang zou het duren voor ze kon lopen als het op die manier moest, als ze na iedere drie keer vallen weer een mentale coach nodig had om haar bij te staan? Het klinkt grappig, nietwaar? Maar dat is precies wat wij doen. Wat het kind doet, is zich concentreren op het proces. Ze concentreert zich op het proces, niet op het resultaat.

Wij doen het omgekeerde. Bij het opgroeien verliezen we het vermogen om ons op het proces te concentreren, alles wordt resultaatgericht. Per definitie hebben we het resultaat niet onder controle en als we daar al onze emotionele energie in steken, zal het ons uitputten.

Maar als we zouden zeggen: "Dit is het doel, ik ga me concentreren op het proces en ik geef mezelf helemaal", dan is iedere dag een feest en ben je goed op weg om die visie te realiseren die ik je schetste.

De vraag die ik altijd krijg, is: "Professor Rao, ik mis de passie in mezelf." Dan zeg ik: "Waar word je wel warm voor?" Dan krijg ik steevast een hele lijst met dingen: dit is mijn werk, dit is wat ze me betalen, mijn baas is zo'n type persoon, ik heb dit soort collega's en dit soort klanten, ik reis zo en zo veel, mijn kantoor is zo groot, het tapijt is zo diep, ik heb zoveel ramen -- een lijst specificaties.

Ik zal je zeggen wat ik ze dan vertel, want al die dingen -- ten eerste bestaat het niet. Maar ten tweede, zelfs als je het zou bereiken, zou je binnen zes maanden weer je eigen miserable zelf zijn, omdat passie vanbinnen zit. Die zit niet in een baan. Als je geen manier vindt om ze in vlam te zetten in jezelf, waar je nu bent, ga je ze nergens anders vinden. Maar vind je die manier om hem hier en nu in vlam te zetten, dan zul je zien dat de externe wereld zich herschikt om de nieuwe persoon die je wordt te faciliteren. Terwijl je dat doet, zul je merken dat er regelmatig wonderen gebeuren. Plots dienen verrukkelijke mensen zich aan. Nieuwe mensen komen je leven binnen. Het is zo verfrissend, omdat je in je leven steeds maar weer op weg bent.

Je kwam hier naar de conferentie; je bent weer op weg. Je hangt wat rond bij de waterfontein en klaagt wat over je werkplek; je bent weer op weg. Je kijkt naar "Desperate Housewives", en je bent weer op weg. Je bent op weg waar middelbare vrouwen affaires hebben met 19-jarige tuinmannen, terwijl de echtgenoten zich vermaken met modellen. Je bent steeds maar weer op weg. Daar is niets mis mee, maar vraag jezelf af: "Wil ik deze kant wel uit? Brengt het me ergens waar ik wil zijn?"

Als je dat begint te doen, begint je leven te veranderen. Het soort mensen dat je ontmoet, de dingen waarover je praat, de films die je ziet, de boeken die je leest -- alles verandert. En je begint daarmee door je te concentreren op het proces.

Concentreer je op het proces, hang je niet op aan het resultaat.

Dankjewel."

 

Bron: TED.com