Zo Kun Je Geluk Kopen

 

Michael Norton deelt op TEDxCambridge fascinerend onderzoek over hoe je met geld inderdaad geluk kan kopen - als je het niet aan jezelf besteedt. Luister naar verrassende data over de vele manieren waarop pro-sociale uitgaven ten goede kunnen komen aan jou, aan je werk en (natuurlijk) aan andere mensen.

"Ik wil vandaag praten over geld en geluk. Dat zijn twee dingen waar velen van ons vaak aan denken, om ze te verdienen of om ze te laten toenemen. Velen van ons vinden weerklank bij deze zin. We leren uit religies en zelfhulpboeken dat geld niet gelukkig maakt. Vandaag suggereer ik dat dat in feite onjuist is. (Gelach)

Ik werk op een business school, dus dat is wat we doen. Het is onjuist, en als je denkt van niet, geef je gewoon je geld verkeerd uit. Dus in plaats van je gebruikelijke uitgaven, zou het misschien met wat veranderingen een beetje beter kunnen werken.

Voor ik je vertel hoe geld je gelukkiger kan maken, kijken we naar hoe we het meestal besteden, wat ons niet gelukkiger maakt. We hadden een klein spontaan experiment. CNN schreef een tijdje geleden dit interessante artikel over wat er gebeurt met mensen als ze de loterij winnen. Mensen denken dat hun leven geweldig gaat worden.

Dit artikel gaat over hoe hun levens geruïneerd worden. Als mensen de loterij winnen, geven ze ten eerste al het geld uit en steken zich in de schulden, en ten tweede vallen al hun vrienden en bekenden hen lastig om geld. Dat ruïneert in feite hun sociale relaties. Dus ze krijgen meer schuld en slechtere vriendschappen dan vóórdat ze de loterij wonnen.

Interessant aan het artikel was, dat lezers commentaar gaven. In plaats van te praten over hoe het hen liet beseffen dat geld niet gelukkig maakt, zei iedereen onmiddellijk: "Weet je wat ik zou doen als ik de loterij had gewonnen...?" en fantaseerde erop los.

Hier zijn twee interessante voorbeelden om over na te denken. Eén persoon schreef: "Als ik win, koop ik mijn eigen berg met een huisje er bovenop." (Gelach) En een andere persoon schreef: "Ik zou een grote badkuip vullen met geld, erin gaan liggen met een dikke sigaar en nippen van een glas champagne." Erger nog: "Dan laat ik een foto nemen en laat tientallen afdrukken maken. Iedereen die om geld bedelt of me probeert af te persen, ontvangt een afdruk van die foto en niets anders." (Gelach)

Veel commentaren waren precies van dit type. Mensen die geld kregen en in feite asociaal werden. Ik zei al dat het levens ruïneert en dat vrienden geld willen. Geld maakt ons ook vaak egoïstisch. We doen dingen alleen voor onszelf. Misschien maakt geld ons niet gelukkig omdat we het altijd aan de verkeerde dingen uitgeven, en in het bijzonder: aan onszelf.

Wij dachten: "Wat zou er gebeuren als we mensen geld laten besteden aan anderen?" Dus in plaats van asociaal, wat socialer met je geld omgaan. We dachten: "Laten we kijken wat er gebeurt." Sommige mensen laten we, zoals gewoonlijk, geld uitgeven aan zichzelf, en anderen laten we geld weggeven. En dan kijken we of ze gelukkiger worden.

Als eerste deden we het volgende. Op een ochtend in Vancouver gingen we de campus op van de Universiteit van British Columbia. We vroegen mensen: "Wil je meedoen aan een experiment?" Ze zeiden: "Ja." We vroegen hen hoe gelukkig ze waren en gaven ze dan een envelop. Eén van de enveloppen gaf de opdracht: "Besteed vóór 17:00 uur dit geld aan jezelf." En we gaven wat suggesties. Anderen kregen de opdracht: "Geef vóór 17:00 uur dit geld uit aan iemand anders." In de envelop zat ook geld. Verschillende hoeveelheden. Sommigen kregen vijf dollar. Anderen kregen 20 dollar.

Ze deden die dag wat ze wilden. We controleerden hoe het geld besteed was. We belden hen 's avonds op en vroegen hen: "Waaraan heb je het besteed, en hoe gelukkig voel je je nu?"

Waar ze het aan uitgegeven hadden? Dit waren studenten, dus veel bestedingen waren dingen zoals oorbellen en make-up. Een vrouw kocht een knuffeldier voor haar nichtje. Mensen gaven geld aan de daklozen.

Een enorm effect van Starbucks hier. (Gelach) Vijf dollar doet studenten aan koffie denken. Ze rennen naar Starbucks en spenderen het zo snel ze kunnen. Sommigen kochten koffie voor zichzelf, zoals gewoonlijk, maar anderen voor iemand anders. Dus dezelfde aankoop, alleen bestemd voor jezelf, of bestemd voor iemand anders.

Wat ontdekten we toen we ze 's avonds belden? Mensen die geld aan anderen uitgaven, werden gelukkiger. Bij mensen die geld aan zichzelf uitgaven, was niets gebeurd. Ze waren niet mínder gelukkig, maar het deed hen weinig. Ook zagen we dat de hoeveelheid geld niet veel uitmaakt. Mensen dachten dat 20 dollar veel beter zou zijn dan 5 dollar, maar in feite speelt de hoeveelheid geen rol. Wel belangrijk is dat je het besteedt aan een ander.

We zien dit telkens weer als we mensen geld laten besteden aan anderen in plaats van aan zichzelf. Natuurlijk zijn dit studenten in Canada -- niet de meest representatieve bevolking ter wereld. Ze zijn ook vrij rijk en welvarend en zo. We wilden weten of dit overal ter wereld geldt of alleen in rijke landen.

Dus deden we in Oeganda een vergelijkbaar experiment. Dus in Canada vroegen we: "Wanneer besteedde je recent geld aan jezelf of anderen? Beschrijf het. Hoe gelukkig maakte het je?" Of in Oeganda: "Wanneer besteedde je recent geld aan jezelf of aan anderen en beschrijf dat." En dan: "Hoe gelukkig ben je?"

Wat we zagen, is verbazingwekkend, want je ziet iets universeel menselijks bij uitgaven maar eveneens echte culturele verschillen. Dus bijvoorbeeld, een man uit Oeganda zei dit: "Ik belde een meisje dat ik begeerde." Ze hadden samen een date, maar uiteindelijk had hij haar niet kunnen "bereiken". Hier is een jongen uit Canada. Iets soortgelijks. "Ik nodigde mijn vriendin uit voor diner. We gingen naar een film, we vertrokken vroeg, en gingen toen naar haar kamer voor..." een stukje cake -- alleen cake.

Universeel menselijk -- je geeft geld uit aan anderen. Misschien heb je iets in gedachten, misschien niet. Maar dan zien we buitengewone verschillen.

Kijk naar deze twee. Dit is een vrouw uit Canada. Wij: "Hoe heb je geld aan iemand anders besteed?" Zij: "Ik kocht een cadeau voor mijn moeder. Ik reed naar het winkelcentrum en kocht een cadeautje. " Perfect aardig om te doen. Het is goed om cadeautjes te kopen voor mensen die je kent.

Vergelijk dat met deze vrouw uit Oeganda. "Tijdens het wandelen ontmoette ik een oude vriendin wiens zoon leed aan malaria. Ze hadden geen geld, ze gingen naar een kliniek en ik gaf haar het geld." Dit is geen $10.000, het is de lokale valuta. Dus is het eigenlijk een heel klein bedrag. Maar de motieven verschillen enorm. Dit is echt een medische noodzaak. Letterlijk een levensreddende donatie. Boven is het gewoon een cadeau voor haar moeder.

Wat we weer wel zien is dat hóe je aan andere mensen geeft minder belangrijk is dan het feit dát je aan andere mensen geeft, om gelukkig te worden. Dat is echt heel belangrijk. Dus je hoeft geen verbazingwekkende dingen te doen met je geld om jezelf gelukkig te maken. Je kunt kleine, triviale dingen doen en er toch de voordelen van ervaren.

Dit zijn slechts twee landen. We wilden ook breder kijken, liefst naar alle landen van de wereld, om de relatie tussen geld en geluk te zien. We kregen gegevens van de Gallup-organisatie, bekend van alle politieke opiniepeilingen van de laatste tijd. Ze vroegen mensen: "Hebt u onlangs geld gedoneerd?" en: "Hoe gelukkig bent u met uw leven in het algemeen?"

En we kunnen zien wat de relatie is tussen die twee zaken. Zijn ze positief gecorreleerd? Geld geven maakt je gelukkig. Of zijn ze negatief gecorreleerd? Op deze kaart betekent groen dat ze positief zijn gecorreleerd en rood negatief.

Je ziet dat de wereld krankzinnig groen is. In bijna elk land ter wereld waar we deze gegevens van hebben, zijn mensen die geld aan liefdadigheid geven, gelukkiger dan mensen die geen geld geven. Ik weet dat jullie allemaal kijken naar dat rode land in het midden. Het zou flauw zijn als ik je niet vertelde wat het is. Het is de Centraal-Afrikaanse Republiek. Je kunt verhalen verzinnen waarom het daar anders is. Maar rechts ernaast ligt Rwanda dat verbazingwekkend groen is. Dus bijna overal waar we kijken, zien we dat het geld weggeven je gelukkiger maakt dan het voor jezelf houden.

Hoe zit het op je werk, waar je tijd doorbrengt weg van de mensen die je kent? We besloten om te infiltreren bij bedrijven en iets soortgelijks te doen. Dit zijn verkoopteams in België. Ze werken in teams; ze bezoeken artsen en proberen hen medicijnen te verkopen.

We kunnen kijken hoe goed ze dingen verkopen als lid van een team. In sommige teams geven we de mensen wat geld en zeggen: "Besteed het maar aan jezelf," net als bij de studenten in Canada. Maar in andere teams zeggen we: "Hier is 15 euro. Geef het uit aan een teamgenoot. Koop een geschenk voor diegene."

We hebben nu teams die aan zichzelf uitgeven en we hebben sociale teams die we geld geven om het team beter te maken. Die stomme piñata staat daar omdat één team van hun geld een piñata kocht, het ding samen kapot sloeg, waarna alle snoep eruit viel. Iets heel doms en triviaals om te doen, maar denk aan het verschil met een team dat dat helemaal niet deed. Die kregen 15 euro, stopten het in hun zak, kochten misschien voor zichzelf een koffie, of de teams die deze sociale ervaring hadden waar ze samen iets te kochten en een groepsactiviteit hadden.

Wat we zien is, dat de teams die sociaal zijn, meer spullen verkopen dan de teams die alleen geld voor zichzelf kregen. Een conclusie die je hieruit kunt trekken, is dat als je 15 euro aan mensen geeft voor zichzelf, ze die in hun zak steken en niets anders doen dan voorheen. Je verdient daar geen geld mee. Je verliest eigenlijk geld, omdat het hen niet motiveert om beter te presteren. Maar als ze 15 euro besteden aan hun teamgenoten, functioneren de teams zo veel beter dat je eigenlijk een enorme winst behaalt op die investering.

En ik besef dat jullie waarschijnlijk denken: "Dit is allemaal prima, maar context is ongelooflijk belangrijk bij openbare beleid en hier zou het vast niet werken. Als hij niet aantoont dat het hier werkt, geloof ik niet wat hij zei."

Ik weet dat jullie allemaal denken aan trefbalteams. (Gelach) Dit was een enorme kritiek die we kregen: "Als je het niet met trefbalteams kunt weergeven, is het onzin. Dus gingen we op zoek naar deze trefbalteams en we infiltreerden er. We deden precies hetzelfde als eerder. In sommige teams gaven we mensen geld om aan zichzelf te besteden. In andere teams gaven we hen geld om te besteden aan hun trefbal-teamgenoten.

De teams die geld aan zichzelf uitgaven, hadden winstpercentages als voorheen. De teams die we geld gaven om aan elkaar te besteden, worden andere teams. Ze domineren de Liga tegen de tijd dat ze klaar zijn.

In al deze verschillende contexten -- je persoonlijke leven, werkzaam leven, zelfs bij rare dingen zoals intramurale sport -- zien we dat uitgaven aan anderen een groter rendement opleveren dan de uitgaven aan jezelf. Dus zeg ik: "Als je denkt dat geld niet gelukkig maakt, dan geef je het verkeerd uit." De implicatie is niet dat je dit in plaats van dat product moet kopen om jezelf gelukkiger te maken. In feite moet je ophouden met nadenken welk product je moet kopen voor jezelf, en iets geven aan andere mensen.

Gelukkig hebben we een kans voor jou. DonorsChoose.org is een non-profit organisatie voor voornamelijk leraren op achtergestelde openbare scholen. Zij dienen projecten in, bijvoorbeeld: "Ik wil Huckleberry Finn leren aan mijn klas maar we hebben geen boeken", of "Ik wil een microscoop voor natuurkundelessen, maar we hebben geen microscoop."

Jij en ik kunnen die kopen voor hen. De leraar schrijft je een bedankje. De kinderen schrijven je een bedankje. Soms krijg je foto's van als ze de microscoop gebruiken.

Het is iets buitengewoons. Ga naar de website en begin minder te denken: "Hoe kan ik geld uitgeven aan mezelf?" en meer: "Hoe kan ik met vijf dollar of 15 dollar andere mensen te laten profiteren?" Want zo zul je ontdekken dat je zelf veel meer profiteert. Dankjewel."

(Applaus)

 

Bron: TED.com