Waarom Zou Je Geen Insecten Eten?

Marcel Dicke doet een smakelijke oproep om insecten aan ieders dieet toe te voegen. Zijn boodschap aan gillende keukenmeiden, chefs en voedselliefhebbers: delicatessen zoals sprinkhanen en rupsen kunnen met vlees concurreren wat betreft smaak, voedingswaarde en duurzaamheid.

"Oké, ik ga jullie opnieuw wat laten zien over jullie voeding. En ik zou graag willen weten welk publiek ik voor me heb. Welnu, wie van jullie heeft ooit insecten gegeten? Dat zijn er vrij veel. (Gelach) Maar toch, jullie vertegenwoordigen niet de algehele wereldbevolking. (Gelach) Want er is 80 procent die echt insecten eten. Maar dit is best aardig.

Waarom zou je geen insecten eten? Goed, allereerst: wat zijn insecten? Insecten zijn dieren die op zes poten lopen. En hier zie je slechts een selectie. Er zijn zes miljoen insectensoorten op deze planeet, zes miljoen soorten. Er zijn een paar honderd zoogdiersoorten -- zes miljoen insectensoorten. Als we alle individuele organismen zouden tellen, zouden we zelfs tot nog veel grotere getallen komen. Van allen dieren op aarde, van alle diersoorten, loopt 80 procent op zes poten. Maar als we alle individuen zouden tellen, en daarvan een gemiddeld gewicht zouden nemen, zou dat zo'n 200 tot 2000 kg bedragen voor eenieder van u en mij op aarde. Dat betekent dat in termen van biomassa insecten veelvuldiger zijn dan wij. En dat we dus niet op een planeet van mensen leven, maar op een planeet van insecten. Insecten zijn er niet alleen in de natuur, maar ze zijn ook betrokken bij onze economie, vaak zonder dat wij het doorhebben.

Er was eens een schatting, een behoudende schatting, een aantal jaar geleden dat de economie van de V.S. ervan profiteerde met 57 miljard dollar per jaar. Het is een bedrag --erg groot-- een gratis bijdrage aan de economie van de Verenigde Staten. Ik heb eens nagekeken wat de economie uitgaf aan de oorlog in Irak in datzelfde jaar. Dat was 80 miljard Amerikaanse dollar. We weten dat dat geen goedkope oorlog was. En insecten dragen dus, zomaar voor niets, bij aan de economie van de Verenigde Staten in ongeveer dezelfde orde van grootte, gewoon gratis, zonder dat de meesten dat doorhebben. En niet alleen in de V.S., maar in welk land dan ook, in welke economie dan ook.

Wat doen ze dan? Ze verwijderen mest, ze bevruchten onze gewassen. Een derde van alle vruchten die we eten zijn het resultaat van insecten die de voortplanting van planten verzorgen. Ze houden ongedierte onder controle. En ze zijn voedsel voor dieren. Ze staan aan het begin van voedselketens. Kleine insecten eten insecten. Zelfs grotere dieren eten insecten. Maar de kleine diren die insecten eten worden opgegeten door grotere dieren, nog grotere dieren. En aan het eind van de voedselketen, eten wij ze ook. Er zijn vrij veel mensen die insecten eten. Hier zie je mij in een kleine provinciestad in China, Lijiang, met ongeveer twee miljoen inwoners. Als je uit eten gaat, is het zoals in een visrestaurant waar je kunt kiezen welke vis je wil eten: je kunt kiezen welke insecten je zou willen eten. Die bereiden ze op een geweldige manier. Hier zie je mij genieten van een maaltijd met rupsen, sprinkhanen, bijen, delicatessen. Je kunt elke dag iets anders eten. Er zijn meer dan 1000 insectensoorten die overal ter wereld gegeten worden. Dat is heel wat meer dan slechts die paar zoogdieren die wij eten, zoals een koe of een varken of een schaap. Meer dan 1000 soorten -- een enorme variatie. Nu kun je denken, oké, in die provinciestad in China doen ze dat, maar wij niet.

We hebben al gezien dat vrij veel van jullie zo nu en dan al eens insecten eten. Maar ik kan jullie vertellen dat ieder van jullie insecten eet, zonder enige uitzondering. Jullie eten ten minste 500 gram per jaar. Wat eten jullie? Tomatensoep, pindakaas, chocolade, noedels -- al het verwerkte voedsel dat jullie eten bevat insecten, omdat insecten hier overal om ons heen zijn, en wanneer ze daarbuiten in de natuur zijn zitten ze ook in onze gewassen. Sommige vruchten worden wat aangetast door insecten. Dat zijn de vruchten, als het tomaten zijn, die in de tomatensoep gaan. Als ze geen enkele schade hebben geleden, gaan ze naar de winkel. En dit is jullie beeld van een tomaat. Maar dit zijn de tomaten die in soep belanden. Zolang ze tenminste voldoen aan de eisen van de Voedsel en Waren Autoriteit, kan er vanalles inzitten, geen enkel probleem. Waarom zouden we eigenlijk deze ballen in de soep doen, als er toch al vlees in zit? (Gelach) In feite bevat al ons verwerkte voedsel meer eiwitten dan we beseffen. Dus is alles al een eiwitbron.

Nu kun je zeggen, "Oké, dus we eten per ongeluk 500 gram." We doen het zelfs met opzet bij een heleboel etenswaren die we kennen. Ik heb slechts twee producten hier op de slide roze koekjes of surimistaafjes (imitatiekrab) of, als je wil, Campari. Een heleboel van onze roodgekleurde etenswaren zijn gekleurd met een natuurlijke kleurstof. De surimistaafjes zijn krabvlees, of worden verkocht als krabvlees, het is is witte vis die gekleurd is met cochenille. Cochenille wordt geproduceerd door een insect dat van cactussen leeft. Het wordt in grote hoeveelheden geproduceerd, 150 tot 180 ton per jaar, op de Canarische eilanden, in Peru, en het is een goede handel. Eén gram cochenille kost zo'n 30 euro. Eén gram goud is 30 euro. Dus het is een zeer kostbaar iets dat we gebruiken om ons voedsel te kleuren.

Nu, de situatie in de wereld zal gaan veranderen, voor jullie en voor mij, voor iedereen op deze aarde. De menselijke bevolking is heel hard aan het groeien. Ze groeit exponentieel. Terwijl er momenteel ergens tussen de zes en zeven miljard mensen zijn, zal ze groeien tot ongeveer negen miljard in 2050. Dat betekent dat we heel wat meer monden te voeden zullen hebben. Dat is iets dat meer en meer mensen zorgen baart. Er was een conferentie van de FAO afgelopen oktober die geheel hieraan gewijd was. Hoe gaan we deze wereld voeden? Als je naar de cijfers hierboven kijkt, staat er dat we dan een derde meer monden te voeden hebben, maar qua landbouwproductie hebben we een verhoging nodig van 70 procent. Dat is vooral omdat deze wereldbevolking aan het groeien is, en ze groeit, niet alleen in aantal, maar we worden ook rijker. Wie rijker wordt, begint meer te eten en begint ook meer vlees te eten. Vlees is iets dat veel vraagt van onze landbouwproductie.

Ons voedingspatroon bestaat voor een deel uit dierlijke eiwitten. Momenteel halen de meesten van ons hier dat uit vee, uit vis, uit wild. We eten er nogal veel van. In de ontwikkelde landen is dat gemiddeld 80 kg per persoon per jaar, wat zelfs toeneemt tot 120 in de Verenigde Staten en wat minder in sommige andere landen, maar gemiddeld 80 kg per persoon per jaar. In de ontwikkelingslanden is het veel minder. Het is daar 25 kg per persoon per jaar. Maar dat neemt enorm toe. In China is het de afgelopen 20 jaar van 20 naar 50 toegenomen, en het neemt nog steeds toe. Dus als een derde van de wereldbevolking de vleesconsumptie doet toenemen van gemiddeld 25 naar 80, en een derde van de wereldbevolking woont in China en India, dan krijgen we een enorme vraag naar vlees. Natuurlijk zullen we niet zeggen dat het alleen voor ons is, niet voor hen. Zij hebben hetzelfde aandeel als wij hebben.

Om te beginnen moet ik zeggen dat we veel te veel vlees eten in de Westerse wereld. We zouden het met veel, veel minder kunnen doen, en ik weet het, ik ben al heel lang vegetariër. Je kunt het gemakkelijk zonder iets doen. Eiwitten haal je hoe dan ook uit elk soort voedsel. Maar er zijn veel problemen die samenhangen met vleesproductie en we worden daar steeds vaker mee geconfronteerd. Het eerste probleem waar we voor staan is menselijke gezondheid. Varkens lijken nogal op ons. Ze staan zelfs model in de geneeskunde. We kunnen zelfs organen transplanteren van een varken naar een mens. Dat betekent dat varkens ook ziekten met ons delen. Een varkensziekte, een varkensvirus en een menselijk virus, kunnen beiden woekeren. Door hun manier van reproduceren kunnen ze combineren en een nieuw virus vormen. Dat is in Nederland in de jaren '90 gebeurd tijdens de uitbraak van varkenspest. Je krijgt dan een nieuwe ziekte die dodelijk kan zijn. Wij eten insecten. Die zijn zo ver verwant aan ons, dat dit niet gebeurt. Dus dat is één doelpunt voor de insecten.

(Gelach)

En dan is er de omzettingsfactor. Als je 10 kilo voer neemt, levert je dat één kilo rundvlees op, maar negen kilo sprinkhanenvlees. Dus als je een ondernemer zou zijn, wat zou je dan doen? 10 kilo input, kan je één of negen kilo opleveren. Tot nu toe kiezen we voor die ene, of tot 5 kilo opbrengst. We gaan er nog niet met de bonus vandoor. We kiezen nog niet voor de negen kilo opbrengst. Dus dat is een tweede punt voor de insecten.

(Gelach)

En dan is er het milieu. Als we 10 kilo voedsel nemen (Gelach) en het brengt één kilo rundvlees op, dan zijn die andere negen kilo afval, en een groot deel daarvan is mest. Als je insecten produceert, houd je minder mest over per kilo vlees die je produceert. Dus minder afval. Daarnaast heb je per kilo mest veel, veel minder ammonia en minder broeikasgassen wanneer je insectenmest hebt dan wanneer je koeienmest hebt. Dus je hebt minder afval, en de afval die je hebt is niet zo schadelijk voor het milieu als koeienmest is. Dus dat zijn drie punten voor de insecten.

(Gelach)

Nou is er uiteraard een belangrijke voorwaarde. Als insecten vlees produceren, is dat dan van goede kwaliteit? Er zijn allerlei analyses geweest en wat betreft eiwitten, of vet, of vitamines, is het erg goed. Het is zelfs vergelijkbaar met alles wat we momenteel als vlees eten. Wat betreft calorieën is het uitstekend. Eén kilo sprinkhanen levert dezelfde hoeveelheid calorieën op als 10 hotdogs, of zes Big Macs. Dus dat is vier-nul voor de insecten.

(Gelach)

Ik kan doorgaan, en ik zou nog veel vaker scoren voor de insecten, maar de tijd staat dat niet toe. Dus de vraag is, waarom zouden we geen insecten eten? Ik heb ten minste vier argumenten ten gunste hiervan gegeven. We zullen wel moeten. Zelfs als je het niks vindt, je zult er aan moeten wennen. Want momenteel wordt 70 procent van al onze landbouwgronden gebruikt voor het pruduceren van vee. Dat is niet alleen het land waarop vee loopt en gevoed wordt, maar ook andere gebieden waar het veevoer geteeld en vervoerd wordt. We kunnen dit iets doen toenemen ten koste van regenwouden, maar zeer binnenkort wordt een grens bereikt. Als je je herinnert dat we de landbouwproductie met 70 procent moeten doen toenemen, gaan we dat zo niet redden. We zouden veel beter van vlees, van rundvlees, op insecten kunnen overstappen. Bovendien, 80 procent van de wereld eet al insecten, dus we zijn slechts een minderheid in landen als G.B. en de V.S., Nederland, waar dan ook. Aan de linkerkant zie je een markt in Laos waar in allerlei insecten overvloedig voorradig zijn om te kiezen voor de avondmaaltijd. Aan de rechterkant zie je een sprinkhaan. Dus daar eten mensen ze, niet omdat ze honger hebben, maar omdat ze menen dat het een delicatesse is. Het is gewoon erg goed voedsel. Je kunt er enorm mee variëren. Het heeft vele voordelen.

Wij hebben in feite al een lekkernij die erg lijkt op deze sprinkhaan: garnalen, een delicatesse die voor een hoge prijs verkocht wordt. Wie zou geen garnaal willen eten? Er zijn een paar mensen die geen garnalen lusten, maar garnalen, of krabben, of rivierkreeften, zijn zeer nauw verwant. Het zijn delicatessen. Een sprinkhaan is eigenlijk de garnaal van het land, en hij zou erg goed in ons voedselpatroon passen. Dus waarom eten we nog geen insecten? Dat is simpelweg een kwestie van houding. We zijn het niet gewend, en we zien insecten als organismen die heel anders zijn dan wij. Dat is waarom we de houding ten opzichte van insecten aan het veranderen zijn. Met mijn collega, Arnold van Huis, ben ik hard aan het werken om mensen te vertellen wat insecten zijn, wat een geweldige dingen het zijn, wat voor een geweldig werk ze doen in de natuur. Zonder insecten, zouden we niet in deze ruimte zijn. Want als de insecten uitsterven, zullen ook wij spoedig uitsterven. Als wij uitsterven, zullen de insecten vrolijk voortbestaan.

(Gelach)

Dus we moeten wennen aan het idee van het eten van insecten. En nou zou iemand kunnen denken dat ze nog niet beschikbaar zijn. Maar dat zijn ze wel. Er zijn ondernemers in Nederland die ze produceren, en één van hen zit hier in het publiek, Marian Peeters, die op de foto staat. Ik voorspel dat je ze later dit jaar in de supermarkten zult kunnen vinden, niet zichtbaar, maar als dierlijk eiwit in het eten. En tegen 2020 koop je ze misschien wel gewoon zo, wetende dat het een insect is dat je gaat eten. Ze worden op de meest fantastische wijzen geproduceerd. Een Nederlandse chocolatier. (Muziek) (Applaus) Er zit zelfs een ontwerp-kant aan.

(Gelach)

Goed, in Nederland hebben we een innovatieve minister van landbouw, en zij plaatst insecten op het menu van het restaurant van haar ministerie. Toen ze alle ministers van landbouw van de E.U. recentelijk op bezoek kreeg in Den Haag, ging ze naar een chique restaurant, waar ze samen insecten aten. Het is niet zomaar iets dat een hobby van mij is. Het is echt iets dat een vlucht heeft genomen. Dus waarom zouden we geen insecten eten? Jullie zouden het zelf moeten proberen. Een aantal jaren geleden hebben we 1750 mensen verzameld op een plein in Wageningen. Ze aten op hetzelfde moment insecten, en dat was toen nog groot, groot nieuws. Ik denk dat het binnenkort geen nieuws meer zal zijn als we allemaal insecten eten, omdat het dan de gewone gang van zaken is.

Dus je kunt het vandaag zelf proberen, en ik zou zeggen: "Geniet ervan". Ik zal Bruno een paar eerste pogingen tonen, en hij mag de eerste hap nemen."

(Applaus)

Bruno Giussani: "Bekijk ze eerst."

Marcel Dicke: "Het is een-en-al eiwit."

Bruno Giussani: "Dat is precies hetzelfde als je in de video zag. Het ziet er heerlijk uit. Ze maken het met noten of iets dergelijks."

Marcel Dicke: "Dankjewel."

(Applaus)

 

Bron: TED.com